TAR�H OKUMAK

“Onlar bir ümmetti;  gelip geçti.  Onlar�n kazand�klar� kendilerinin,  sizin kazand�klar�n�z sizindir.  Siz, onlar�n yapt�klar�ndan sorumlu de�ilsiniz.” (BAKARA :134)

 

Siyer okumak, Kuran’�n hayata müdahalesini okumakt�r. Sahih ve abart�s�z siyer bilgileri bize, Kuran’�n kendisine teslim olmu� bir toplumu nas�l de�i�tirdi�inin somut örneklerini sunar.

 

Resulullah sonras� Müslümanlar�n tarihini okumak ise; Kuran’�n hayattan çekilmesinin seyrini okumakt�r. �slam tarihinde, Kuran’�n Müslümanlar�n istikametini tayin eden birinci özne olmaktan nas�l yava� yava� çekildi�inin izlerini süreriz.

 

Bu izler �u aç�dan önemlidir. �çinde ya�ad���m�z toplumun �slam anlay��lar�, o günlerden ba�layan yön de�i�ikliklerinin büyümü� ve kal�pla�m�� halleridir.

 

“Vahyedilen din” ile “insanlar�n dinden anlad�klar�” yüzy�llar önce birbirine kar��t�r�ld�. Bu kar���m�n ayr��t�r�l�p vahy eksenli bir din alg�s�n�n ortaya konulmas� için, gelen tüm bilgileri Kur’an’la sa�lamas�n� yapmam�z gerekiyor. Hadis, siyer, f�k�h, tefsir,…. Vs tüm kaynaklar� Kur’an  süzgecinden geçirmek zorunday�z. Bu bak�� aç�s� ile yap�lan bir tarih okumas� da bize iletilen ve üretilen aras�ndaki bu kar���m�n sapma noktalar�n�n somut örneklerini sunacakt�r.

 

Rivayetlere dayanmas�, gerçeklili�inin tart��mal� olu�u, yazanlar�n galiplerin yaz�c�lar� olmalar�….. gibi önemli sebeplerden yola ç�karak tarihle u�ra�mak, abesle i�tigal olarak görülebilir.

Ama içinde ya�ad���m�z toplumu anlamam�z için, onu olu�turan tarihi süreci bilmemiz gerekir. �u sorular zihinlerimizi me�gul etmiyor mu?

“Müslümanlar, nas�l oldu da bu hale geldi?”

 “�iilik ve Sünnilik ne zaman ve nas�l olu�tu?”

 “Müslümanlar, nas�l Kur’an’dan bu kadar uzakla�t�?”

“Müslüman�m diyen topluluklar, ellerinde tuttuklar� Kur’an’la nas�l bu kadar yabanc�la�t�lar?”

“”Kur’an, hiçbir aileyi, kabileyi, �rk� üstün görmezken nas�l  bir aile ve kabile  ï¿½slam ad�na de�erli görüldü ve kutsand�?”

“Sultanlar, nas�l Allah’�n yeryüzündeki gölgesi oldular? ��ledikleri zulümlere ve ya�ad�klar� f�ska ra�men onlara itaat ne zaman ve nas�l farz oldu?”

“Kuran’�n, “akletmeyecek misiniz?, akl�n�z� kullanmayacak m�s�n�z? diye defalarca sorarak akla ve bilgiye çok önem vermesine ra�men, ona inand���n� söyleyen Müslümanlar, nas�l ilmen geri kald�lar?”

“Kur’an, tek bir ümmet oldu�umuzu söylerken halk� Müslüman olan topraklarda bu kadar ulus devletler nas�l olu�tu?”

Bu gibi sorulara ancak ciddi bir tarih okumas� ile cevaplar bulabiliriz.

Yaln�z, tarih okumalar� s�ras�nda dikkat etmemiz gereken husus �udur; Tarih kitaplar� ile ula�t���m�z bilgiler zannidir. Yani kesin bilgi ihtiva etmezler. Dolay�s�yla bu bilgilerden itikat, ilke ç�kar�lamaz. �ia’n�n yapt��� gibi tarihi bir olay üzerine inanç esas� geli�tirilemez.

 

�lk tarih kitaplar�, genelde mevcut iktidarlar�n kontrolünde tek bir bak�� aç�s� ile yaz�ld��� için pek suya sabuna dokunmazlar. Bu sebeple bulunabilirse muhalif kaynaklardan, farkl� bak�� aç�s� ile yaz�lm�� yorumlardan faydalan�lmal�d�r. Son y�llarda bu alanda da farkl� yorumlar içeren kitaplar yay�mlanmaya ba�lad�.

 

Ayd�nlat�c� oldu�unu dü�ündü�üm bu tür kitaplar�n listesi ile bitirelim:

 

Sabri Hizmetli,  �slâm Tarihi,   Ankara Okulu Yay.

Philip K. Hitti,  Siyasi ve Kültürel �slam Tarihi,    �FAV

M. Hodgson,  �slam�n Serüveni,  �z Yay.

�rfan Aycan,  Saltanata Giden Yolda Muaviye Bin Ebî Süfyan, Fecr Yay.

Muhammed Âbid Cabirî,  �slâm'da Siyasal Ak�l,   Kitabevi Yay.

Muhammed Hamidullah,  �lk �slam devleti,  Beyan Yay.

Nevin Abdulhal�k  Mustafa,  �slam Siyasal Dü�üncesinde Muhalefet,  Ay����� Yay.

�hsan Süreyya S�rma,  Örnek Halifeler Dönemi, Beyan Yay.

�hsan Süreyya S�rma,   Emeviler Dönemi,  Beyan Yay.

�hsan Süreyya S�rma,   Abbasiler Dönemi, Beyan Yay.

Mevdudi,    Hilafet ve Saltanat, Hilal Yay.

Muhammed  Ammara,  Mutezile ve Devrim, Ekin Yay.

Muhammed  Ammara,  Mutezile ve �nsan�n özgürlük Aray���,  Ekin Yay.

Celaleddin Vatanda�   Vahiyden Kültüre,  P�nar Yay.

Mustafa �slamo�lu, �mamlar ve Sultanlar,  Denge Yay.

R.�hsan Eliaç�k,   �slam�n Yenilikçileri-1 ,  Söylem Yay.

Ahmet Akbulut,   Sahabe Devri Siyasi Hadiselerin Kelami Problemlere Etkileri,   Birle�ik Yay.

Mehmed Said Hatipo�lu,  Hilafetin Kurey�ili�i,    Kitabiyat Yay.

Ahmed A��rakça,  Emeviler  Döneminde K�yamlar,   �afak Yay.

Mehmet Azimli,  X. Yüzy�la Kadar �ii Karakterli Hareketler,   Çizgi Yay.

Cem Zorlu,  Abbasilerin ilk Yüzy�l�nda �syanlar,    Ankara Okulu Yay.

Cem Zorlu,  Din ve Siyasal Söylem,    �nsan  Yay.

Mustafa Günal,  Hz. Ali Dönemi ve �ç Siyaset,  �nsan Yay.

Ramazan Can,  Yönetimde Me�ruiyet Tart��malar�,   Tablet Yay.

Abdulaziz Durî,  �lk Dönem �slam Tarihi –bir önsöz-   Endülüs Yay.

Muhit Mert,  Kelam Tarihi Problemleri,  Ankara Okulu Yay.

Osman Ayd�nl�,    Mutezile’nin Alt�n Ça�� ,     Ankara Okulu Yay.

Ya�ar Kutluay,  �slamiyette �tikadi Mezheblerin Do�u�u,   P�nar Yay.

Nadim Macit,  Ehl-i Sünnet Ekolünün Do�u�u,  �htar Yay.

Mehmet Evkuran,   Sünni Paradigmay� Anlamak,  Ankara Okulu Yay.