Ezber, ��renmenin en zay�f halkas�d�r
T�rkiye H�f�za �ampiyonu M�cahit Ak�z, ���renme deyince akla ezber gelir oldu; bu da ��renme eyleminden keyif almayan jenerasyonlar� do�urdu. Ezber, ��renme sistemleri i�erisinde yer alan onlarca metottan sadece biri ve belki de en zay�flar�ndan birisidir� diyor.
Türkiye Hâf�za �ampiyonu Mücahit Aköz, “Ö�renme deyince akla ezber gelir oldu; bu da ö�renme eyleminden keyif almayan jenerasyonlar� do�urdu. Ezber, ö�renme sistemleri içerisinde yer alan onlarca metottan sadece biri ve belki de en zay�flar�ndan birisidir” diyor.
Mücahit Aköz, bilgiyi ö�renmenin beyin dostu yollar� üzerine ara�t�rmalar yapmaktad�r. 2009 ve 2013 y�llar�nda kat�ld��� Türkiye Hâf�za �ampiyonas�’nda Türkiye rekorlar� k�rarak �ampiyonluklar elde etti. Yine 2012 ve 2013 y�llar�nda Londra’da gerçekle�tirilen Dünya Hâf�za �ampiyonalar�’nda ülkemizi temsil eden tek beyin atleti olmu�tur. 2017 y�l�nda Türkiye’de Pi Say�s�’n�n 1320 basama��n� gözlemciler huzurunda hiçbir yard�m almadan hâf�zas�ndan sayarak Türkiye rekoru k�rm��t�r. Kendisiyle, beynimizi tan�mak, ke�fetmek için yapmam�z gerekenleri ve ba�kaca önemli meseleleri konu�tuk.
***
* Google’a “Türkiye hâf�za �ampiyonu” yazd���m�zda kar��m�za ç�kan ilk isim Mücahit Aköz oluyor. Hakk�n�zda belli ba�l� bilgiler edinmek mümkün. Ama sizi kendi ifadelerinizle tan�maktan memnuniyet duyar�z.
Öncelikle derginizde misafir etti�iniz için te�ekkür ederim. 1992 y�l� �stanbul do�umluyum. Henüz ilkokul y�llar�ndan ba�layan beyin, hâf�za, ö�renme, zekâ kavramlar� üzerine olan ilgimin bir sonucu olarak üniversitede Psikoloji bölümünü tercih ettim.
Devam eden süreçte bahsi geçen alanlarda yurt içi ve d���ndaki e�itim ve seminer programlar�na kat�ld�m. Hâlâ bu birikimi artt�rmak için gayret ediyorum.
Bir yandan da dilim döndü�ünce mevcuttaki birikimi çe�itli seminer, konferans ve e�itim programlar� vesilesiyle insanlarla payla��yorum.
* Hâf�za teknikleri ile ilgilenmek, bu yönde kendinizi geli�tirmek oldukça erken ba�lad���n�z bir yolculuk. Nas�l ve neden ba�lad�n�z?
�lkokul üçüncü s�n�fta iken, babamla birlikte Üsküdar’da bir yaz okulu müsameresine izleyici olarak kat�ld�k. Sahnede, kendisine söylenen 20 atasözünü s�ras�yla tek seferde ezberleyip yeniden ayn� s�rada sayan bir gencin yapt��� gösteriyi izledim. Çok etkilenmi�tim. Bu heyecan beni bir sonraki dönemde ayn� kurslara ba�lamaya motive etti. Sonras�nda ad�na “hâf�za teknikleri” denilen alana ilk ad�mlar�m� bu �ekilde att�m.
�u an neler yap�yorsunuz? Yeni bir yar��ma/�ampiyona haz�rl���n�z var m�?
2009 ve 2013 y�llar�ndaki Türkiye �ampiyonluklar�ndan sonra art�k ülkemizi yurtd���nda temsil edebilecek gençlerin yeti�mesi ve hâf�za sporunun zihinlere yerle�mesi ad�na çal��malar yapmaya a��rl�k veriyorum. Yar��mac� olarak de�il, hakem olarak uluslar aras� yar��malarda ülkemizi temsil ediyorum. Daha ziyade konunun akademik ve e�itim sürecine olan katk�s� üzerine çal��malar yapmaya gayret gösteriyorum.
BÜTÜN Kodlar�m�z Hâf�zam�zda Sakl�
* Hâf�za nedir, bize niçin lâz�md�r? �nsan kendi hâf�zas�n�n s�n�rlar�n�n / gücünün nas�l fark�na var�r? Hâf�zay� geli�tirmenin herkes için mümkün olan yollar� var m�d�r? Bu tamamen teknik bir mesele midir? Zekâ ile orant�l� m�d�r?
Hâf�zan�n bizim için önemini anlamak istiyorsak, onun bir an için hiç olmad���n� dü�ünmemiz yeterlidir. Hâf�za, di�er bir tabiriyle “kay�t mekanizmas�”na sahip olmad���m�z� dü�ünelim.
Geriye ne kal�rd� ki? Kimli�imiz, ad�m�z, geçmi�imiz, sevdiklerimiz, sevmediklerimiz, hedeflerimiz, bizi biz yapan her �ey, bütün kodlar�m�z hâf�zam�zda sakl�. Dolay�s�yla bu konuyu, sadece birtak�m akademik süreçlerde, s�navlara haz�rlan�rken geli�tirilmesi gereken teknik bir beceriden öte, bütün bir hayat�n esas hazinedar� olarak görmek daha isabetli olacakt�r.
Elbette herkes için mümkün olan hâf�zay� geli�tirme yollar� var. Temel sorunumuz, sahip oldu�umuz potansiyeli do�ru yollardan kullanma konusunda gerekli e�itimleri almam�� olmam�zd�r. Tamamen teknik bir konudan bahsediyoruz. Zekâ seviyesinden ba��ms�z bir süreç bu.
* Hâf�zay� etkili bir �ekilde kullanabilmek için neler yapmal�y�z?
�nsan, kendisini etkileyen olaylar� ve bilgileri di�erlerine k�yasla daha kolay hat�rlar. Okula ba�lad���m�z ilk günü eminim ki birço�umuz hâlâ hat�rlar�z. Ancak “15 gün önce ne yemi�tiniz?” diye sordu�umda ço�unlukla cevap alam�yorum. E�itimlerimizde vurgulad���m�z en temel husus; beyni iyi tan�mak gereklili�idir.
Beynimiz Yine �yi Dayan�yor
* Beynimizi tan�yor muyuz? Nas�l kullanaca��m�z� biliyor muyuz?
Tan�m�yoruz. �lkokula ba�lad���m�z andan itibaren bilgileri ö�renmeye ba�l�yoruz.
Ancak “ö�renmeyi” hiç ö�renmedik. Bize bir araba veriyorlar ve “Sür!” diyorlar. Nas�l sürece�imizi söylemiyorlar. “Ama ben bu arabay� sürmeyi bilmiyorum…” deyince de “Sana araba verdik, daha ne istiyorsun?” tepkisiyle kar��la��yoruz. Ya�ad���m�z durumu buna benzetiyorum. Bilgileri ö�renmeye ba�lamadan önce, o bilgileri nas�l ö�renebilece�imizi ö�retselerdi her �ey çok daha ba�ka olabilirdi. Konferanslar�mda kimi zaman �akayla kar���k “Bakmay�n siz, yine iyi dayan�yor!” diyorum, beyni i�aret ederek.
* Beynimizin tamam�n� kullanmad���m�z gibi yayg�n bir kanaat var, bunun gerçeklik pay� nedir?
% 1 veya % 2’sini kullan�yoruz gibi inan��lar var genelde. Bu do�ru de�il. Beynimizin her bir bölümü farkl� alanlarda görev yap�yor. Bu tür söylemlerle as�l anlat�lmak istenen, mevcut potansiyelimizin yüzde birini-ikisini dahi kullanm�yor olmam�zd�r.
Ezber bilgiyi bilinçsizce y��makt�r
* Ezber konusuna gelmek istiyorum. Ezberlemek mi, ö�renmek mi? Siz meselâ, say�lar �ampiyonu olarak, say�lar� ezberliyor muydunuz?
Ezber ve ö�renme birbirinden tamamen ayr� iki kavramd�r. Biz bu iki kavram� birbiriyle fazlas�yla kar��t�rm�� durumday�z. Asl�nda okuldan, ö�renmekten s�k�lan ve bunalan ö�rencilerin temel problemi de bu ayr�m� yapam�yor olmalar�d�r. Ö�renme deyince akla ezber gelir oldu; bu da ö�renme eyleminden keyif almayan jenerasyonlar� do�urdu. Ezber, ö�renme sistemleri içerisinde yer alan onlarca metottan sadece biri -ve belki de en zay�flar�ndan birisi-dir. Biz ezberlemek yerine “kodlamak” diyoruz. Kodlama bilinçli bir sistem dâhilinde yap�l�r. Ezber ise bilgiyi bilinçsizce y��ma �eklinde gerçekle�ir. 800 rakam� 60 dakikada ezberleyemezsiniz. Bunun için bilgiyi kodlaman�z gerekir.
* Blo�unuzda kendinizi Unutkan �ampiyon olarak tan�ml�yorsunuz. Ama bir hâf�za �ampiyonu unutursa nas�l �ampiyon olabilirdi ki?
“Her �ey z�dd�yla bilinir” derler. Unutmasayd�k hat�rlaman�n, üzülmeseydik mutlulu�un, a�lamasayd�k gülmenin k�ymetini bilemezdik. Hâf�za �ampiyonu da olsan�z insans�n�z ve insan unutur. O ba�l��� atmamdaki temel niyet buydu.
* A�ina oldu�unuz �u soruyu sormak istiyorum: Say�lar� hâf�zan�za ald�n�z da ne oldu? Neye yarad� / yarayacak?
Spor yapan adama kald�r�p indirdi�i a��rl�klar� i�aret edip, “Bunca s�k�nt�ya giriyorsun da ne olacak?” diye sormak gibi bu. Maksat a��rl�klar� kald�rmak de�il, sa�l�kl� ve güçlü bir bedene sahip olabilmek. Ayn� durum hâf�za sporu için de geçerli. Temel gayemiz insanlara neleri ba�arabilecekleri konusunda fikir verebilmek ve zihinleri her daim taze ve güçlü tutmak. Yoksa elbette ki yüzlerce rakam� veya kelimeyi ezberleyip papa�an gibi saymaktan ibaret de�il mesele.
* Dünya Hâf�za �ampiyonas�’nda ülkemizi temsil etmi� biri olarak, ülkemizde böylesi bir �ampiyonlu�a verilen de�er konusunda ne söylersiniz?
Naçizane gözlemim, biz �ova dönük hareketleri seven bir milletiz. E�itim ve konferanslar�ma ba�larken bir hâf�za gösterisi yapt���mda insanlar bunu kendi sahalar�na nas�l uygulayabileceklerini sormaktan çok i�in �ov k�sm�yla ilgileniyor; “Televizyondaki X yar��mas�na kat�lmay� hiç dü�ündünüz mü?” gibi önerilerde bulunuyorlar. Bundan fazla bir rahats�zl�k duymuyorum. En büyük arzum ülkemizde bu alana olan ilginin bilinçli bir �ekilde artarak sürmesidir. Geli�mi� diye tabir edilen ülkelerde bu konularda temel ya� gruplar�ndan ba�lanarak e�itimler verildi�ine �ahit oldum. Ülkemizde de bunun gerçekle�ti�ini görmek en büyük arzumdur.
(Genç Yorum Dergisi, Ocak 2019)
RÖPORTAJ: �ULENUR YILDIRIM
YORUMLAR
Hen�z Yorum Yok !
�LG�L� HABERLER
