`As�l tehdit laikperestler`

�Ba��rt�s� serbest kal�rsa ba�� a��klar bask� alt�nda kal�r rejim tehdit alt�na girer� iddialar�n� reddeden Sanat�� Lale Mansur, as�l tehdidin laikperestler oldu�unu s�yledi. Laikprestlerden korkmaya ba�lad���n� s�yleyen Mansur, �Korkuyorum onlardan. ï¿½ï¿½nk�, herhangi bir dogmaya ba�l� olduklar�n� kabul etmedikleri i�in, do�ru d���nd�klerinden asker gelirse �ok iyi olur diyecek kadar da eminler. Sar�k�z plan� Nokta dergisinde afi�e edilmi�ken, hemen ard�ndan Ankara�da bayrak mitingi oldu ko�arak gittiler. Darbe plan�n� yapan adamla, mitingi yapan adam ayn� olmas�na ra�men o mitinglere ko�tular. ��te laikperestler bunu g�rmeyecek kadar k�rler.�

Lale han�m, isterseniz sohbetimize sivil anayasa �al��malar� ve  g�sterilen tepkilerle ba�layal�m. H�k�metin sivil anayasa giri�imine kadar �darbe anayasas� de�i�sin� diyen �evreler bir anda bu de�i�ime de kar�� ��kmaya ba�lad�lar. Neden?

De�i�imden �ok korkuluyor. Devlet kendini milletin �st�nde bir merci olarak g�r�yor. Oysa bu devlet hepimizin paras�yla ve hepimiz i�in var. Bunu anlayabilmi� de�il baz� b�rokratlar. ��inde klikler falan olu�mu�. Eskiden �ok daha masumdu her �ey, ��nk� bu kadar olan bitenden haberimiz yoktu. Herkes ay�ld� birden. ��te g�r�yorsunuz Veli K���k ismi ve Ergenekon �etesi ama bu da buz da��n�n bir y�z�. Bakal�m bir �ey yapabilecekler mi. G�rece�iz.

Ba��rt�s� yasa��n�n sadece �niversitelerde kald�r�lmas�na ra�men inan�lmaz bir g�r�lt� kopar�ld�. Sizce bu yasa��n s�rmesi insan haklar�na ne kadar uygun?

Kesinlikle yasa��n kald�r�lmas�ndan yanay�m, kesinlikle. Birtak�m insanlar ileride bundan ma�dur olurlar diye, y�llard�r ma�dur olan kesim �zerindeki yasa�� kald�rmamak akl�m�n ald��� bir �ey de�il. Ayr�ca bir�ok ara�t�rma var. �rt�l� olmay� se�enler aras�nda yap�lan ara�t�rmalar var. Bu ara�t�rmalar� zannediyorum okumuyorlar. Bu �lkeye �eriat gelir endi�esi ta��yanlar�n iddialar� tamamen paranoya. Oysa as�l tehdidi g�rm�yorlar.

Nedir o?

Bak�n Ergenekon �etesi ��kt� ortaya, ama ben Cumhuriyet gazetesinde bir �ey okumad�m ve bomba kendi tepelerine at�lm�� olmas�na ra�men Cumhuriyet gazetesi ve �lhan Sel�uk tek kelime etmedi.

�nce �dinciler�i su�lad�lar. Ama i�in ucu �eteye dayan�nca sustular!..

Evet orada kestiler konuyu. Taraf gazetesi d���nda bu konuya ciddi olarak e�ilen yay�n organ� da pek g�rmedim. Ben sadece Cumhuriyet okuru olsam b�yle bir �eteden haberdar olamayaca��m. Bu gazetecilik mi? Bu rezalet. Utan� verici bir �ey bu. Bu �ok �irkin bir �ey. Yine Ertu�rul �zk�k��n, duydunuz mu bir �ey yazd���n�..

Niye de�inmiyorlar acaba?

G�ndem olarak ba��rt�s�n� se�tiler, ba��rt�s�nde �lke insanlar�n� ikiye b�lmeye �al���yorlar. Biz aram�zda onlara laikperest diyoruz. Asl�nda laiklikle, demokratl�kla alakalar� yok.

Laikperest derken kimleri kastediyorsunuz?

Mesela Nokta dergisi darbe plan�n�  yay�nlad�. Birtak�m insanlar savc�lar� yola getirmek i�in �uraya buraya bomba koyuyormu�. Bunlar� yazd��� i�in kapand� Nokta. Sonra ne oldu, bayrak mitingleri oldu. Aynen planda oldu�u gibi hareket ettiler. Darbe plan�n� yapan adamla, mitingi yapan adam ayn� olmas�na ra�men o mitinglere ko�tular. ��te laikperestler bunu g�rmeyecek kadar k�rler. Plan dahilinde y�r�yen i�i g�rmemek i�in, ger�ekten insan�n g�z�n�n k�r olmas� gerekiyor. ��te bunlara biz laikperest insanlar diyoruz. Yani laikli�e tap�n�yorlar ama bir �eyi g�zleri g�rm�yor.

Bunlar�n bu tavr� biraz da dogmal�k de�il mi?

Aynen. Bak�n Atilla Yayla mahkum oldu. As�l dogma bu i�te. B�yle bir �ey olur mu?

Yasa�� savunanlar �imdi de k�zlar�n takt��� �rt�ye ba��rt� de�il, t�rban diyerek kar�� ��k�yorlar. Sizce ba��rt�s� m� t�rban m�?

Bu tart��ma bile bir komedi. Ba�ka bir �ey de�il, ne olursa olsun, bu kimi ilgilendirir.

18 ya��na gelmi� bir insan�n tercihine sayg� duyulmal�. Hani ne oldu o �haydi k�zlar okula� diyerek yapt���n�z kampanya. Ama ba��n� �rten k�zlar�m�z evde otursun diyorsun. Yok �yle bir �ey.

Sizce hizmet sunanlar�n da ba��rt�s� takmas� sak�ncal� m�?

Hepimizin paras�yla kurulan kurumlarda ayr�m yap�lamaz. Varsay�mlar �zerine hareket etmek ne kadar mant�kl�? Ya bu olursa, ya olmazsa gibi paranoyayla hareket edemeyiz. �u ba��rt�s� problemini bir an �nce ��zelim de s�ra di�er sorunlara da gelsin art�k. Mesela bir sivil anayasa tart��mas�n� unuttuk. 301 g�ndemden d��t�. Ke�ke AKP hepsini bir paket olarak getirseydi. Belki o zaman �imdi ba��rt�s�ne itiraz edenler susard�. T�rkiye�nin bir K�rt sorunu var buna da s�ra h�l� tam anlam�yla gelmi� de�il.

Bu biraz da cumhuriyetle ba�layan sorun de�il mi?

Do�ru. Ulusla�ma s�recinin getirdi�i nokta bu. Ne demek T�rkl��e hakaret? �nsana hakaret su� olmal�. Bu da zaten ceza kanunlar�nda var. Biz h�l� 1915 Ermeni soyk�r�m� var m�, yok mu tart���yoruz ama 2007�de Hrant �ld�r�lebiliyor.

BA�INI �RTENLERE DE BASKI VAR

Siz kendinizi tehdit alt�nda hissediyor musunuz.?

Ben bir oyuncuyum ve Lale Mansur olarak bask� alt�nda de�ilim ama her tarafta bask� olabilir. Anadolu�nun bir k�y�nde ba��n� �rtmesi i�in bir k�z bask�ya maruz kald��� gibi, gayet �a�da� oldu�unu s�yleyen bir ailede de bir k�z �rt�nmeye karar verdi�inde bask�ya maruz kalabilir. Nitekim duyuyoruz da onlar�. Yeti�mi� bir gen� k�z �rt�nmeye karar veriyor, ama k�yamet kopuyor. Bunlar� da duyuyoruz. Benim �zg�rl���m k�s�tlan�r diye, y�llard�r s�ren, e�itim hakk�n�n elinden al�nmas�na neden olan yasa�� savunamazs�n�z.

CHP Genel Ba�kan� Deniz Baykal, Ba�bakan Erdo�an�a �idam� g�ze al�yorsan anayasay� de�i�tir� �eklinde tehditk�r ifadelerde bulundu. Neler s�ylersiniz?

Bu a��k�a aba alt�ndan sopa g�stermek demek. Zaten Baykal��n orada durmas� abes bir �ey. Ama kimseden ses ��kmad�.

Kemalist misiniz?

Hay�r. Kemalist de�ilim. �nce insan�m.

Sizce en b�y�k tehdit ne?

Sava� ve darbe.

Var m� darbe ihtimali?

Nerden bilece�im. Okuyoruz i�te.

LA�KPERESTLERDEN KORKUYORUM

Sizinle bu r�portaj� ger�ekle�tirmek i�in arad���mda, �Ben as�l laiklerden korkmaya ba�lad�m� demi�tiniz. Korkuyor musunuz ger�ekten?

Korkuyorum onlardan. ��nk�, herhangi bir dogmaya ba�l� olduklar�n� kabul etmedikleri i�in, do�ru d���nd�klerinden her �eyi bildiklerinden, AKP�nin �eriat� getirmeye kalkt���ndan kendilerince �ok eminler. Her �eyden �ok eminler, asker gelirse �ok iyi olur diyecek kadar da eminler. Halbuki ben asker geldi�inde nelerin oldu�unu �ok iyi bilirim. O kadar �ok emin olmak beni korkutur. Her �eyi bilsem bile, yeniden de�i�ik g�zle incelemekten yanay�m. Bunlar �yle de�il.

��te o Sar�k�z plan� Nokta dergisinde  afi�e edilmi�ken, hemen ard�ndan Ankara�da bayrak mitingi oldu ko�arak gittiler. �Acaba bir oyunun par�as� m�y�z, piyon olarak kullan�l�yor muyuz� diye d���nmeden.

Nokta dergisinde yer alan darbe plan�n� kastediyorsunuz san�yorum?

Evet. O dergide ad� ge�en ki�i mitingi d�zenleyen ki�i. Bunu hi� biri d���nemedi mi? Ben kendi ad�ma onlardan yani laikperestlerden �ekiniyorum. Bu kadar kara bir g�zl�kle bakabilmeleri, ba�ka �eyleri duymamalar�, ara�t�rmalar� g�rememeleri beni korkutuyor. �nsan bir bakar ara�t�rmalara, de�i�imlere.. Ama yok b�yle.. Hi�bir veriyi dikkate almadan hareket eden bu kesimler beni korkutuyor.

Ge�ti�imiz g�nlerde, �ba��rt�s� �niversitede �zg�r olsun� kampanyas�na imza atan Prof. Ali Nesin de �Duymad���m hakaret kalmad�� demi�ti?..

Evet okudum, laikperestlerden bahsediyoruz. Hayallerine inanmak yerine ger�eklere baks�nlar.

�LKEY� B�L�YORLAR

Pazar g�n� yap�lan �ba��rt�s�ne hay�r� mitingini izlediniz mi?

�zlemedim, midem kald�rm�yor.

Yani siz o kampanyada yoksunuz?

Epey arad�lar, ama kendilerine T�rkiye�de �biz ve onlar demek� en k�t� fikirdir. Bu bir kutupla�mad�r. B�yle bir kutupla�mada yer alamam dedim.

San�yorum 2000 y�l�nda da �d���nceye �zg�rl�k i�in aralar�nda Erbakan, Erdo�an, Ahmet Kaya gibi isimlerin de bulundu�u listeye imza atm��t�n�z?

Evet. Bir d���nce su�una kar�� giri�im olarak su� duyurusu vard�; bu isimler d���ncelerinden �t�r� yarg�lan�yorsa, bizi de yarg�lay�n diye kendimizi ihbar etmi�tik..

Konu�mas�n�n i�eri�ine kat�lsam da kat�lmasam da, d���ncenin su� say�lmas�na kar�� oldu�um i�in imza att�m. Sizin gibi d���nmesem de d���nce �zg�rl���n�z i�in kendimi ate�e atmaya haz�r�m demekti bu.

Sinema ve dizi oyuncusu Lale Mansur as�l tehdide dikkat �ekti:

GENERAL KIZI AMA �ZG�RL�K��

Sadece �niversitelerde ba��rt�s� yasa��n�n kald�r�lmas� i�in at�lan ad�mlar ciddi gerilime neden olurken, i�; Ba�bakan Erdo�an�� idam sehpas�yla tehdide kadar vard�r�ld�. Meclis��n ezici farkla �zg�rl��e �evet� demesi, �zellikle �laikperestleri� ciddi anlamda aya�a kald�rd�. �Laikperest� diyorum, zira bu kavram�n sahibi bu r�portaj� ger�ekle�tirdi�im Lale Mansur�a ait. Mansur bu ifadeyi ise, bug�nk� durumu anlat�rken �Laikperestlerden korkuyorum� c�mlesiyle kulland�. Lale Mansur T�rk sinemas�nda �o�u uzun metrajl� yakla��k 30�a yak�n filmde rol alm�� bir oyuncu. Kendisini agnostik (Bir g�c�n varl���na inanan, fakat dini olmayan) biri olarak tan�ml�yor. General bir baban�n �ocu�u olmas�na ra�men 1999 y�l�nda aralar�nda Milli G�r�� lideri Prof. Dr. Necmettin Erbakan, R. Tayyip Erdo�an, Hasan Celal G�zel ve Ahmet Kaya gibi isimlerin de bulundu�u �d���nceye  �zg�rl�k� kampanyas�na imza atmakla g�ndeme gelmi�ti.

�RAN F�LMLER�N� KA�IRMAM

Biraz da sanattan konu�al�m. T�rk sinemas�n�n durumunu nas�l buluyorsunuz?

Gayet iyi buluyorum. �ok de�i�ik konular i�leniyor. Ger�i baz� konulara zor de�iniliyor ama az da olsa yap�l�yor. Ama bir �ran sinemas� gibi T�rk sinemas�ndan bahsedemeyiz. Ola�an �st� g�zel filmleri var. D�nya �ap�nda filmleri var. Londra�ya gelen hi�bir �ran filmini ka��rm�yorum.

Bizde herkes TV�den kazan�yor ve seviye ortada. �al��ma �artlar�n� g�rseniz inan�l�r gibi de�il. Ben dayanamad�m ��kt�m. Ka� saat �al���yorlar. G�venceleri yok.

Nas�l bir T�rkiye hayaliniz var?

�zg�r, daha medeni, daha e�itimli, daha iyi sa�l�k ko�ullar� olan, �ukura d���p bo�ulan �ocuklar�n olmad���, yasaklar�n kalkt��� bir �lke.

Karamsar m�s�n�z?

�ok karamsar de�ilim.

G�ndemi nas�l takip ediyorsunuz?

El Cezire, BBC ve A��k Radyo�dan takip etmeye �al���yorum

(R�portaj: Muharrem Co�kun / Vakit)