Terf�h...

Suudi Arabistan yönetimi, bu y�lki hacla ilgili karar�n� aç�klad�: Covid-19 salg�n�yla mücadele çerçevesinde, ülke içinden sadece 60 bin ki�iye izin verilecek. Geçen y�l oldu�u gibi, yurtd���ndan hac� adaylar�n�n Hicaz’a geli�i ise yasak. Güvenlik ve sa�l�k önlemlerinin en üst düzeyde uygulanaca�� hac mevsimi için haz�rl�klar�n tamamland��� kaydedildi.

 

Covid-19 tedbirleri, -farkl� düzeylerde de olsa- bütün dünyada yürürlükte bulundu�undan, Suudi Arabistan’�n hacca kat�l�m� dü�ük bir say�da tutmas� ve d��ar�dan misafir kabul etmemesi belki normal kar��lanabilirdi. Ancak ülkede son dönemde ya�anan baz� geli�meler, hacc�n mümkün oldu�unca sönük �ekilde ifa edilmesi, bunun yerine e�lence ve festivallere a��rl�k verilmesi ve halk�n dünyevîle�meye te�vik edilmesi yönünde bir “devlet karar�” al�nd���n� ak�llara getiriyor.

 

Meselenin ayr�nt�lar�na biraz daha yak�ndan bakal�m:

 

Suudi Arabistan �slâmî ��ler Bakan� Abdullatîf Âl-i �eyh, geçti�imiz ay, camilerin d���na hoparlörle Kur’ân ve namaz sesinin verilmesinin yasakland���n� duyurdu. Bundan böyle, Suudi Arabistan’daki camilerde ak�am, yats� ve sabah namazlar� k�l�n�rken, ses sadece içeride kalacak. Keza cumada da hutbe ve namaz, d��ar� ta�mayacak. Bakan, karar�n çok kesin biçimde tatbik edilece�ini, muhalif davrananlar�n cezaya çarpt�r�laca��n� aç�klad�. Âl-i �eyh, “Bize çok say�da �ikâyet geldi. Çocuklar, hastalar, namazla mükellef olmayanlar… Yüksek sesten rahats�zl�k duyan birçok insan var” dedi.

 

Camilerin sesinin k�s�lmas�ndan hemen sonra, ba�kent Riyad’da haftalar boyunca devam edecek müzikli-dansl� e�lence mevsiminin aç�l��� yap�ld�. 2020’de pandemi yüzünden iptal edildi�i için bu sene “iki kat büyüklükte” tasarlanan festivalde on binlerce ki�ilik aç�k hava konserleri, sinema gösterimleri, sergiler, kad�n-erkek kar���k dans merasimleri vb. yer al�yor. Festivalin tan�t�m� için kullan�lan afi�lerden birine yerle�tirilen alakas�z gökku�a�� figürü de, bugünlerde herhalde “rastlant�”. Sosyal medyada payla��lan çok say�da videoda, camilerden gelen “yüksek ses”lerin k�s�ld��� bir ülkede, gece yar�lar�na kadar �ehirleri inleten gürültülü konserlere, sokaklara ta�an bir e�lence ç�lg�nl���na �ahit olunuyor. “Virüs tedbirleri” de hak getire elbette.

 

Suudi Arabistan’da e�lence sektörü bizzat devlet eliyle organize ediliyor ve bu i�in ba��nda da Turkî Âl-i �eyh ad�nda biri bulunuyor. Resmî olarak “E�lence Heyeti” (Hey’etu’t-Terfîh) isimli bir kurumun ba�kanl���n� yapan Âl-i �eyh, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’�n (MbS) en yak�n adamlar�ndan ve “bakan düzeyinde ba� dan��man” statüsünde. “Terfîh” kelimesi genel anlamda e�lence sektörünün bütün kollar�n� kapsayan nötr bir anlama sahipken, Âl-i �eyh’in yönetiminde ülkenin gelenekleriyle sava�an ve Suudi gençleri kestirme yollardan “modernle�tiren” bir içeri�e bürünmü�. “Terfîhe kar�� de�iliz, ama �slâm ahlâk�n� da korumal�y�z” diyen çok say�da Suudi âlim ve kanaat önderi, �u anda hapiste. Onlardan biri de, Kâbe’nin sevilen imamlar�ndan �eyh Sâlih Âl-i Tâlib.

 

Dikkatli okurlar, �slâmî i�ler bakan�yla e�lence sektörü sorumlusunun ayn� aile ad�n� ta��d���n� gözden kaç�rmam��t�r. Evet, ikisi de ayn� aileden ve akraba. “Âl-i �eyh” unvan�, “Vehhâbîlik” olarak bilinen ve günümüzde Suudi Arabistan’�n resmî ideolojisi olan ak�m�n kurucusu Muhammed bin Abdilvehhâb’�n soyundan gelenleri tan�ml�yor. Âl-i �eyh ailesi üyeleri, sahip olduklar� soy a�ac�n�n da yard�m�yla, on y�llard�r Suudi Arabistan’da hep üst düzey makamlar� ellerinde tutmaya devam ediyor. Suudi Arabistan Müftüsü �eyh Abdulaziz bin Abdullah, �slâmî ��ler eski Bakan� Sâlih bin Abdulaziz, “insanlar� yanl��lardan koruyup do�ruya yöneltmekle görevli” Emr bi’l Ma’rûf Heyeti Eski Ba�kan� Abdulaziz bin Abdullah bin Hasen, Mescid-i Nebevî imamlar�ndan Hüseyin bin Abdulaziz… Ve daha birçok isim listede. MbS’nin, zihnindeki “aç�l�m”� icra etmek ve Suudi toplumunu dönü�türmek üzere Âl-i �eyh ailesinden iki ismi kullan�yor olu�u, nerden bak�l�rsa bak�ls�n, üzerinde çok söz söylenebilecek bir husus.

 

Dünyevîle�meyi ve s�n�rs�zca d��a aç�lmay� seçen tek Müslüman ülke Suudi Arabistan de�il elbette. Ancak Mekke ve Medine’nin varl���, bu ülkede tepeden inme biçimde sürdürülen ve çok ciddi k�r�lmalar� da beraberinde getirecek olan sözüm ona “reform süreci”ni ayr�ca dikkate ve endi�eye de�er k�l�yor. Müslümanlar�n tamam� için, Harameyn’de olan-bitenler, kendi has gündemlerinin bir parças�; salt siyasî geli�meler de�il…

 

Taha K�l�nç/Yeni �afak