Ya Ahmedinejad gerçekten seçildiyse?

Ken Ballen / ABD'li uzman

İran'daki seçim sonuçları halkın idaresini yansıtıyor olabilir. Birçok uzmansa Mahmud Ahmedinecad'ın çok yüksek oy oranının hile veya manipülasyonun sonucu olduğunu iddia ediyor, fakat ülke çapında, seçimin üç hafta öncesinde yaptığımız anket Ahmedinecad'ın rakiplerinin iki katından fazla oy alacağını göstermişti.

Batılı gazetecilerin, seçim arifesinde İran'dan geçtiği haberler Ahmedinecad'ın en güçlü rakibi Mir Hüseyin Musavi'yi coşkuyla destekleyen bir kamuoyu portresi sunuyordu. Fakat İran'ın 30 eyaletinin tamamında uyguladığımız örneklem Ahmedinecad'ın epey önde olduğunu ortaya koyuyordu.

İran'a yönelik bağımsız ve sansürsüz anketler ülke çapında nadirdir. İran'daki seçim öncesi anketleri hükümet yapar veya denetler ve bunlar güvenilmez olmalarıyla meşhurdur. Tam tersine, 11-20 Mayıs arasında kâr amacı gütmeyen örgütlerimizin yaptığı anket, son iki yıldır yapılan bir anket dizisinin üçüncüsüydü. Komşu bir ülkeden telefon aramalarıyla ilerleyen saha araştırması, bölgede ABC News ve BBC için yaptığı çalışmalarla Emmy Ödülü alan bir anket şirketi tarafından, Farsça yürütüldü.

Anketimizde Ahmedinecad'a desteğin büyüklüğü açıktı. Sözgelimi Musavi, Azeri seçmenleri etkilemek için Azeri (İran'da Farsilerden sonraki en büyük etnik grup) kimliğini vurguladı. Fakat anketimiz Ahmedinecad'ı destekleyen Azerilerin sayısının Musavi'ye destek verenlerin iki katı olduğunu gösterdi.

Birçok yorum, İran gençliğini ve interneti bu seçimde değişim habercisi olarak çizdi. Fakat anketimiz İranlıların sadece üçte birinin internete erişimi olduğunu, Ahmedinecad'ın oy bloku içindeki yaş gruplarından en güçlüsünüyse 18-24 yaş arası gençlerin oluşturduğunu saptadı.

Anketimize göre, Musavi'nin önde olduğu veya Ahmedinecad'la çekiştiği yegâne demografik grup üniversite öğrencileri ve mezunları, yanı sıra en yüksek gelir grubundaki İranlılardı. Anketi yaparken İranlıların yaklaşık üçte biri kime oy vereceği konusunda kararsızdı. Ancak kararsızların oyu dağıtıldığında bulduğumuz oranlar, İranlı yetkililerin açıkladığı sonuçları yansıtıyordu; bu da, seçim sonucunun yaygın usulsüzlüğün ürünü olmayabileceğine işaret ediyor.

Bazıları anketimizden Ahmedinecad'a yüksek destek çıkmasının, katılımcıların dürüst cevap vermeye gönülsüz olmasından kaynaklandığını öne sürebilir. Ancak vardığımız sonuçların doğruluğu, İranlıların bir dizi soruya vermeye gönüllü olduğu riskli cevaplarca da teyit edildi. Beş İranlı'dan yaklaşık dördü (çoğu da Ahmedinecad destekçisiydi), kendilerine ruhani lideri seçme (şu an bu konuda seçim söz konusu değil) hakkı verilse siyasi sistemi değiştirmek istediğini söyledi. Benzer şekilde, İranlılar hükümetleri için en önemli öncelik olarak özgür seçimleri ve özgür basını tercih ediyor, bununla ekonomik iyileşme arasında sıkı bağ görüyorlar. Bunlar, büyük ölçüde baskıcı bir toplumda dile getirmesi pek de 'siyaseten doğru' cevaplar değildi.

Öte yandan İranlıların yüzde 70'i, iki yılda yaptığımız üç anketin hepsinde dış yardım ve yatırım karşılığında, silah denetçilerine tam erişim sağlanmasını ve İran'ın nükleer silah geliştirmeyeceği garantisi vermesini desteklediklerini de söyledi. Ve İranlıların yüzde 77'si ABD'yle normal ilişki ve ticaretten yanaydı, ki bu da önceki bulgularımızla tutarlılık arz ediyor.

Batı'yla en sıkı pazarlıkçı olarak görülüyor
İranlılar daha demokratik bir sistem ve ABD'yle normal ilişkilere dair düşünceleriyle Ahmedinecad'a verdikleri destek arasında bir uyumsuzluk görmüyor. Onun sertlik yanlısı politikalarına devam etmesini istemiyorlar. Tersine, Ahmedinecad'ı açıkça en sıkı pazarlıkçıları olarak, ülkeye en iyi anlaşmayı getirmek açısından en iyi konum almış kişi olarak görüyorlar.
Hile ve manipülasyon iddiaları, İran'ın daha da tecrit edilmesine hizmet edecek ve muhtemelen dış dünyaya karşı kavgacılığını artıracak.

Diğer ülkeler, ABD de dahil, bu seçimin hileli olduğu sonucunun üzerine atlamadan önce, bu suçlamaların yol açabileceği vahim sonuçları göz önüne almalı ve bütün bağımsız enformasyonu değerlendirmeli. Basit gerçek belki de, halkın Ahmedinecad'ı tekrar seçmek istemesidir.

(Terörsüz Gelecek: Kamuoyu Merkezi adlı, aşırılıkçılığa yönelik davranışları araştıran kâr amacı gütmeyen kurumun başkanı / Yeni Amerika Vakfı'na bağlı Amerikan Strateji Programı'nın yardımcı direktörü, 15 Haziran 2009)

(Kaynak: Radikal)