Sabah namaz�n� heba etmemek i�in...
�nsanlar genelde geceler uzun oldu�u i�in k���n erken yatarlar. Oysa k���n g�ne� ge� saatlerde do�ar. Yaz�n ise geceler k�sa oldu�undan insanlar daha ge� uyurlar. Tam aksine yaz�n g�ne� erkenden do�ar. B�ylece sabah namaz� imtihan� yaz mevsiminde daha bir g��le�ir.
Sabah namaz�n�n ehemmiyeti ve fazileti, uyku vaktine tesad�f etti�i i�indir. Uyku gibi tatl� ve nefse ho� gelen bir �eyi b�rak�p, her �eyin Yarat�c�s�na y�nelmek, Ona yalvarmak, hu�� ile secdeye gitmek, nihayetsiz �ciz, fakir ve zay�f iken, sonsuz kudret, zenginlik ve kuvvet sahibi olan �lemlerin Rabbine dayanmak, Onu tesbih ve hamd etmek, Ona t�zimde bulunmak, kuds� bir lezzete, ulv� bir hazza insan� mazhar eder. Bu mazhariyetle beraber Allah��n huzuruna kabul edilmenin, ona muhatap ve dost olman�n, ayr�ca mukaddes bir vazifeyi yerine getirmenin rahatl��� ve huzuru insan�n b�t�n benli�ini kaplayacakt�r.
Sabah namaz� uyku saatine rastlad���ndan uyanmak nefse a��r gelmektedir. �sl�m �limleri, uykusu a��r olan kimselerin erken yat�p namaz i�in uyanmalar�n� tavsiye etmi�lerdir. Ge� saatlere kadar oyalan�p namaz� ge�irmelerini do�ru bulmam��lard�r.
S�rf kasd� olarak veya ihmalden yahut gaflet ve m�himsememekten dolay� kazaya kalan namazlar�n me�ru mazereti olamaz. B�yle hareketler, ihmaller insan� g�naha sokar. �nsan�n ilk hesaba �ekilece�i amelinin namaz olmas�, bir vakit namaz�n� kazaya b�rakman�n bilerek ve isteyerek meydana gelmi�se cez�y� netice vermesi, i�ledi�imiz k�t�l�k zerre kadar bile olsa ihmal edilmeyip bize g�sterilece�i hakikati, bizi daima dikkate ve ihtiyata sevk etmelidir.
Sabah namaz�na kalkabilmek i�in her t�rl� tedbiri almak gerekir. Hatt� bir sefer esnas�nda, Peygamberimiz (a.s.m.) Hz. Bil�l�i sabah namaz� i�in n�bet�i b�rakm��t�r.
Asl�nda dinimizde zorluk yoktur. �badetlerimizi yapmak �ok kolayd�r. Sadece yapaca��m�z �ey, dikkatli ve uyan�k olmakt�r. S�rf ihmal y�z�nden namaz� k�lmamak bize �ok pahal�ya mal olur. sabah namaz�n� k�ld���m�z g�n daha canl� ve �evkli oluruz. K�lmad���m�z g�n ise d�nyev� i�lerimizde bile bir isteksizlik, aksilik oldu�u gibi psikolojik yap�m�zda da huzursuzluk meydana gelir. Meselenin uhrev� mesuliyeti ise daha ac�kl�d�r.
Gece yata�a girerken madd� tedbir olarak �alar saati kurman�n yan�nda, m�nev� tedbir olarak da ��nn� �tayn� ve ��yetelk�rsi� gibi s�releri okumak ve dua etmek uyanmam�za yard�m edecektir. ��nk� Cenab-� Hakk'�n bu i� i�in vazifelendirdi�i melekler vard�r.
Zaten as�l mesele, kalkmay� �uur alt�na yerle�tirmektir. D�nyev� k���k bir menfaat i�in gerekti�inde uykusuz kald���m�z�, m�him bir i� arzulad���m�z zaman uyand���m�z� dikkate al�rsak, sadece s�nneti dahi �d�nya ve i�indekilerden daha hay�rl��(1) olan bir ibadet i�in nelere katlanabilece�imizi d���nmek pek zor de�ildir. Kald� ki bu s�z� Peygamberimiz (s.a.v.) sabah namaz�n�n sadece s�nneti i�in s�ylemi�tir.
Sabah namaz�n�n vaktiyle ilgili bir husus daha var ki, o da g�ne�in do�mas�na pek az bir vakit kald���nda yapaca��m�z �eylerdir. B�yle bir halde vakit �ok darsa hemen abdest almak l�z�md�r. Tuvalete ��kmak gibi ba�ka �eylerle vakit kaybetmek c�iz de�ildir. Zira namaz�n vakti ��kmak �zeredir.
Yine zaman kazanmak i�in abdestte sadece farz olan �zalar� y�kamak, farz� eda edebilmek i�in iki rek�t s�nneti terk etmek caiz oldu�u gibi, �ok dar vakitlerde v�cibdir.
1. Zaman�nda uyuyun
Sabah namaz�na kalkabilmek i�in �ncelikle yapman�z gereken, ge� saatlere kalmadan zaman�nda uyumakt�r. Herkesin kendine g�re bir uyku program� vard�r. Birine g�re ge� olan di�erine g�re erken olabilir. Sizin i�in normal uyku vakti ne zamand�r, g�nde ka� saat uyursan�z dinlenmi� olursunuz, ka�ta yatarsan�z kalkman�z m�mk�nd�r?
Bu sorular�n cevab�n� kendi d�nyan�zda verdikten sonra sizce uygun olan bir vakitte yatmaya �zen g�sterin. Ne yaz�k ki, sabah namaz�yla ilgili �ok b�y�k bir problem vard�r. �nsanlar genelde geceler uzun oldu�u i�in k���n erken yatarlar. Oysa k���n g�ne� ge� saatlerde do�ar. Yaz�n ise geceler k�sa oldu�undan insanlar daha ge� uyurlar. Tam aksine yaz�n g�ne� erkenden do�ar. B�ylece sabah namaz� imtihan� yaz mevsiminde daha bir g��le�ir.
��z�m, her �eye ra�men uyku program�n�z� kontrol alt�na almakt�r. Belki ufak tefek aksamalar olabilir. Bazen de kar�� koyamayaca��n�z engeller vard�r. Bir gece ge� saatlere kadar �ocu�unuzun hastal���yla ilgilenmek ya da uzun zamand�r g�rmedi�iniz bir dostunuzla ge� saatlere kadar sohbet etmek durumunda kalabilirsiniz.
Her t�rl� �artta namaza kalkmak vazge�ilmez bir d�sturunuz olmal�d�r. Ancak zaman�nda uyuman�z hem kolay kalkman�z�, hem de zinde ve dinlenmi� bir �ekilde namaz k�lman�z� sa�lar.
Sabah�n erken saatlerinde yapman�z gereken bir i� oldu�unu d���n�n. Nas�l zaman�nda uyuyup bir dizi tedbir al�yorsunuz. �niversite imtihan�na girece�im g�n yapt�klar�m� hat�rl�yorum. Bir g�n �nce imtihana girece�im okulu g�rm��, nas�l gidece�im konusunda bilgi alm��t�m. O gece fazla gecikmeden uyumu�tum. Hatta misafir kald���m evin sahibi, �E�er �niversite imtihan� hayat� bir �nem ta��yor, diyorsan, yats�y� k�lmadan yatabilirsin� demi�ti. Ben itiraz ederek, �Hay�r, benim i�in namazdan daha �nemli bir �ey yoktur� demi�tim.
Siz de haf�zan�z� yoklay�n. Nice �nemli g�rd���n�z d�nyev� i�iniz i�in erkenden yat�p, kalkmak i�in nas�l ��rp�nd���n�z� hat�rlars�n�z. �yle insanlar vard�r ki, b�rak�n i�e gitmemeyi, ge� kald�klar� bile g�r�lmemi�tir. Almanya�da bir okulda ya�anan bir olay� her hat�rlay���mda hayrete d��erim. Bir T�rk ��retmen okula ge� kal�r. Alman m�d�r s�n�f�n g�r�lt�s�n� duyunca gider ve bir saat ��rencilerle ilgilenir. Az sonra ��retmen geldi�inde odas�na �a��r�r ve ��yle der:
�Bak ��retmenim, ben 20 y�ld�r g�rev yap�yorum, bir g�n ge� kald���m olmad�. E�er saatin zilini duymad�ysan, bir saat daha al. E�er olmuyorsa bir daha al, yine duymuyorsan bir daha al. Ta ki, senin duyup buraya gelmeni sa�layacak say� neyse o kadar saat al, ama mutlaka dersine gel. Benim i�im g�c�m var, senin ��rencilerine bakamam.�
Evet, d�nya i�leri i�in her gayreti g�steren insanlar�n ebed� mutlulu�u i�in daha fazla ��rp�nmas� gerekir. Bunun i�in �ok iyi konsantre olmal�s�n�z. Sabah namaz�na kalkmay� �yle bir �nemsemelisiniz ki, sanki onu ka��rmak hayat�n�z�n en �nemli hazinesini kaybetmek kadar m�him olmal�d�r.
2. ��ten dua edin
Sabah namaz�n�n zevk ve heyecan� daha yatarken ba�lamal�d�r. S�z geli�i, kalbimizden ��yle d���nebiliriz:
���im sevin�le dolu. �ok heyecanl�y�m. Bir an �nce sabah�n olmas�n� istiyorum. ��nk�, sabah olacak ve ben Rabbimle bulu�aca��m. Onun huzuruna ��kaca��m. Her an bana ihsan ve ikramda bulunan, her zaman yard�m�ma ko�an, derdimin derman�, tek ve biricik s�r dostum, hi�bir zaman beni terk etmeyen Rabbimin huzurunda el ba�layaca��m. Ona yalvaraca��m. Ona du� edip secdeye kapanaca��m. Allah��m, Seni seviyorum, Sana ib�det etmek istiyorum. Ne olur, beni huzuruna kabul et! Beni Seninle bulu�amama bedbahtl���na d���rme! Beni sabah namaz�na �evkle kald�r ve k�lmay� nasip et!�
�nan�yorum ki, Rabbimiz b�ylesi i�ten ve duygusal du�lar� kabul eder. ��nk� burada kullu�un �ok ince bir s�rr� vard�r: Cen�b-� Hak, huzuruna girmek i�in can atan� reddetmez!
Bu konuda beni �ok duyguland�ran ve etkileyen bir misali Cemal U��ak�tan dinlemi�tim:
�Avukat Bekir Berk A�abey, 1989 y�l�nda �ok a��r bir hastal��a yakalanm��t�. 95 kilodan 52 kiloya d��m��t�. Namazlar�n� g��l�kle k�l�yordu. O kadar ki, bazen abdest al�rken ve namaz k�larken defalarca bay�l�yordu. Ay�ld��� zaman ilk s�z�, �Namaz vakti ge�ti mi?� veya �Namaza ka� dakika var?� sorusu idi. Londra�da tedavi g�rd��� y�l ��yle bir hadise ya�am��t�. Namaza durmu� ve iki rek�t�n� g��l�kle k�lm��. ���nc� rek�t�n secdesine giderken, ne kadar u�ra�t�ysa ba�aramam��, takati kesilmi�. Bu duruma �ok �z�lerek, �Y� Rabbi, ben Sana secde etmek istiyorum, ama yapam�yorum. Yoksa beni huzuruna kabul etmiyor musun?� diye i�inden ge�irmi�. Bunun �zerine Allah��n in�yetiyle, aln�n�n K�be�deki so�uk mermerlere de�di�ini, oraya secde etti�ini g�rm��. Bu �ekilde namaz�n iki rek�t�n� Londra�da, iki rek�t�n� Mekke�de ed� etmi�. Bu h�t�ras�n� namazdan sonra tahdis-i nimet olarak anlatm��t�.�
��te kim Rabbimizin huzuruna girmek i�in can atarsa, mutlaka emeline kavu�ur. Allah Kendisine ibadet etmek isteyeni huzuruna al�r.
Sabah namaz�na kalkmak i�in saf ve samim� bir niyetle birlikte dua etmek ve bir k�s�m sureleri okumak gerekir.
�ncelikle i�inizden nas�l geliyorsa �yle dua edin, yalvar�n, isteyin. Bundan ba�ka 7 Kevser Suresi, 3�er �hl�s, Fel�k ve N�s Sureleri, Fatiha ve Ayetelk�rs� okuyabilirsiniz. Niyet, dua ve samim� istek, uyar�c� ara�larla birle�ince namaza kalkman�z� hi�bir �ey engellemez in�aallah.
3. Uyar�c� Ara�lardan Yararlan�n
Sabah namaz�na uyanabilmek i�in y���nla form�l vard�r. Hi�bir zaman tek bir form�le bel ba�lamay�n. Namaz�n�z�n gelece�ini tek bir sebebe, s�z geli�i bir �alar saate ba�larsan�z, �Kurmu�tum, ama duymad�m� deyip i�in i�inden ��kmaya �al���rs�n�z. Hatta, �Saatim yok veya bozuk� gibi gerek�elerin bir �mazeret� oldu�unu san�rs�n�z.
Oysa sabah namaz�na kalkmak i�in bir�ok form�l� bilip uygulayabilirseniz, ��z�ms�zl��e teslim olmazs�n�z. Uyanabilmek i�in eski ve yeni bir�ok y�ntem vard�r. �imdi sizlere sabah namaz�na uyanabilmek i�in hangi ara�lardan yararlanabilece�inizi s�ralayaca��m:
a- �alar saat kurmak:
Sabah namaz�na kalkabilmek i�in en bilinen ��z�m, �alar saat kurmakt�r. �Sabah namaz�na nas�l kalk�l�r?� diye bir kitap yazd���m� s�yledi�im bir�ok ki�i, �Bunun i�in kitap m� olur hocam? Kurars�n saati, kalkars�n� demi�ti.
Maalesef mesele o kadar basit de�il. Konunun �ok farkl� y�nleri var.
�ncelikle saatin sesi g�r olmal� ve uzun m�ddet �almal�d�r. Baz� ki�ilerin uykusu �ok derindir. �Ba��nda davul �alsan uyanmaz� denilen kimselerden iseniz, mutlaka g�r sesli ve uzun �alan bir saate sahip olmal�s�n�z. Beni sabah namaz�na y�llarca annem kald�rm��t�r. Fakat yaln�z uyudu�um geceler en b�y�k sorunum sabah namaz�na nas�l kalkaca��m hususuydu. Daha orta okul s�ralar�nda iken sin�zitle muzdarip oldu�um i�in uykum �ok derin olur, ba��m� kald�ramazd�m.
14-15 ya�lar�nda iken elle kurulan, �ift �anl� saatimiz vard�. Uzun m�ddet �almazd�. Sesini y�kseltmek i�in yast���m�n arkas�na kazan veya b�y�k bir tencere kor, saati i�ine yerle�tirirdim. Saat �ald���nda normalin �zerinde bir sesle uykumdan uyan�r, namaza ko�ard�m.
��renci iken saatin �al�� s�resini artt�rmak i�in kap� ziline ba�lard�k. Saat �almaya ba�lad���nda kurulan yaylar bo�ald�k�a elektrik devresini tamamlar, kap� zili �almaya ba�lard�. Siz kalk�p susturuncaya kadar �almaya devam ederdi.
�imdi bu t�r ��z�mlere gerek yok. Art�k �ok uzun s�re �alan saatler var. Hatta yakla��k bir saat boyunca �alan, sesi yava� yava� y�kselen, bir d��mesine bast�ktan az sonra tekrar �almaya ba�layan saatler var.
Sabah namaz� �d�nya ve i�indekilerden hay�rl�� oldu�u i�in �ok kaliteli bir saat almal�s�n�z. Ne yaz�k ki, sabah namaz�n� ka��rmay� al��kanl�k h�line getirmi�, bunu s�radan g�ren bir�ok insan, kaliteli bir saat almaya fazla �nem vermiyor. Sadece bir vakit namaz�m�z� kazaya kalmadan kurtarsak bile �ok kaliteli bir saate milyonlar vermeye de�ecektir. Halbuki kaliteli bir saat bizim y�zlerce kere namaza kalkmam�za sebep olacakt�r.
D�nyev� ve madd� ihtiya�lar�m�z i�in s�n�rs�z para harc�yoruz. G�r�n��te basit, ama yapt��� hizmet itibariyle �ok de�erli olan saat konusunda bir�ok m��min duyars�z davran�yor. Misafir oldu�um baz� kimselerde saat olmad���n�, olan saatin oyuncak yerine �ocu�a verildi�i i�in bozuldu�unu g�rd�m. Bu konuda, ��n�allah kalkar�z� diye d���n�p, hi�bir tedbir almamak do�ru de�ildir. ��nk�, insan�n her g�n� bir olmaz. Bazen �ok yorgun, �ok uykusuz, �ok hasta olabilirsiniz. Sabah namaz�na kar�� geli�tirdi�imiz tedbirler her t�rl� �artlar� ve ortamlar� dikkate alarak olmal�d�r. Bir kimse verdi�i m�cadele sonucunda bir vakit namaz�n� bile kazaya kalmaktan kurtarsa, b�y�k bir zafer kazanm�� demektir. Oysa duyarl�l�k, size binlerce vaktinizi zaman�nda k�ld�racakt�r.
E�er her �eye ra�men saati duymuyorsan�z, bir de�il, birka� saat kurun. Ben namaza kalkmak i�in kimi zaman iki saat kurard�m. Ebed� hayat�n�z i�in birka� saniye saati ayarlamaya harcasan�z hi�bir �ey kaybetmez, pek �ok �ey kazan�rs�n�z.
Bir�ok insandan, �Saati duyar duymaz susturuyor, sonra uyuyorum� s�z�n� i�itmi�sinizdir. Ger�ekten de bir�ok insan�n s�rf bu y�zden nice sabah namaz�n� ka��rd���n� biliyorum. Oysa bunun ��z�m� �ok basit. Saati ba� ucunuza de�il, uza�a koyun. Kalkmadan susturamayaca��n�z bir yere korsan�z, susturup tekrar uyumazs�n�z.
b- Telefonu kullanmak:
Sabah namaz� i�in akla gelmedik form�ller uygulad�m. Bunlardan birisi de, sabit telefonlardan yararlanmakt�. �nceleri uyand�rma servisini arar, bizi kald�raca�� saati bildirirdik. G�revliler de o saatte bizi kald�r�rd�.
Daha sonraki y�llarda telefonu kalkaca��n�z saate otomatik kotlamak m�mk�n oldu. Bunun i�in s�ras�yla �u tu�lara basman�z gerekir: Y�ld�z 55 y�ld�z, kalkaca��n�z saat, kare.
Diyelim ki, sabah namaz� i�in saat 4.45�de kalkacaks�n�z. Tu�lara basarken �u s�ray� izlemelisiniz:
* 55 * 04 45 #
Tam ayarlad���n�z saatte telefonunuz �almaya ba�layacakt�r. Belki birisi ar�yor zannedeceksiniz ve heyecanla telefonu kald�racaks�n�z. Sizi uyand�rma servisinden bir bant kayd� kar��layacak ve hay�rl� sabahlar dileyecek. Bunlar�n belirli bir �creti var, ama namaz�n de�eri yan�nda hi�bir �nemi yok.
Ancak al�rml� bir cep telefonunuz varsa, bu iki form�le gerek yok. Ama en kl�sik ve s�radan�ndan en geli�mi� form�le kadar hepsini bilmeniz gerekir. ��nk�, �yle bir yerde kal�rs�n�z ki, hi�bir form�l i�lemez, basit ve eski bir form�l� uygulamak zorunda kal�rs�n�z.
Cep telefonunuz varsa, her yerde her zaman kolayca �alar saatini kalkaca��n�z zamana ayarlaman�z m�mk�n. D�zenli aral�klarla, sesini a�amal� bir �ekilde y�kselterek susturuncaya kadar �al�yor. Bu �ekilde duymaman�z neredeyse imk�ns�z.
Tabi� herkes cep telefonuna sahip olmayabilir. �stelik her cep telefonunun �alar saati yok. Bu durumda ya al�rml� bir cep telefonu edinecek ya da di�er y�ntemleri uygulayacaks�n�z.
c- Uyand�rmas� i�in birisine s�ylemek
Sabah namaz�na daha kolay kalkan veya size g�re kalkmas� daha g�venli olan birisine haber vermeniz kl�sik, ama en �ok uygulanan y�ntemlerden birisidir. Bunu evlerde daha �ok anneler �stlenir. �ocuklar da, �Nas�l olsa annem kald�r�r� diye alabildi�ine rahat, nazl� ve ilgisizdir.
Dikkat edin, sabah namaz�na annesi taraf�ndan uyar�lan gen�lerin �o�u, b�y�k bir rahatl�k i�indedir. Annesi veya babas�, defalarca odas�na gelir, �Haydi namaz�n gidiyor�, �G�ne� do�mak �zere� diye ba�larlar, �G�ne�in do�mas�na 15 dakika kald�, 10 dakika kald�, 5 dakika kald�� diye devam ederler. Maalesef birisinin kald�raca��n�n rahatl���n� ya�ayan insanlar, namaz� son dakikaya b�rak�r, g�ne�in do�mas�na az bir zaman kala g��l�kle yeti�tirirler.
Gen�lerin b�yle yapmas�, anne ve babalar� can�ndan bezdirir, �ocuklar�n� namaza kald�rmak b�y�k bir y�k olur.
Sabah namaz�na kalkmak i�in ��enge� ve isteksiz davranmak, hem bizi kald�ran kimselerin hakk�na tecav�zd�r, hem de Rabbimize kar�� b�y�k bir g�naht�r. Onun huzuruna b�y�k bir �evkle ve zaman�nda ko�mam�z gerekir.
Bunun ��z�m� �udur:
Her �eyden �nce sabah namaz�na kalkmak i�in belirli bir saatiniz olmal�d�r. Genelde anne ve babalar, nas�l olsa �ocu�um ge� kalk�yor, diye g�ne�in do�mas�na bir saat kala seslenmeye ba�larlar. Gen�ler de, hen�z daha erken diye i�i yava�tan al�rlar. Oysa b�y�kler her g�n belirli bir saatte kald�rsa, gen�ler de kalkmaya kararl� olsalar sorun ��z�l�r.
Sabah namaz�na kimileri saatlerce �nce kalkar, tehecc�t namaz� k�lar, Kur�an ve dua okur, ibadet ederler. Kimileri de be� on dakika �nce kalkar. Makul olan en ge� vakit, g�ne�in do�mas�na yar�m saat kalad�r. 20 dakika i�inde ihtiyac� gidermek, abdest almak ve namaz k�lmak gerekir. Namaz k�ld�ktan sonra 10 dakika zaman kalmal�d�r. ��nk�, bir aksilik durumunda tekrar abdest almak ve namaz k�lmak i�in ihtiyatl� olmal�s�n�z.
Gen�ler yar�m saat kala b�y�klerinin sesini duyduklar�nda hemen yataktan f�rlamal�d�r. ��nk�, zaten yar�m saat kalm��. Be� on dakika fazla uyusan�z, bir �ey kazanmaz, az uyusan�z bir �ey kaybetmezsiniz. Yatmadan �nce bu hususta sizi namaza kald�racak kimseyle uzla�man�z ve kararl� olman�z gerekir.
E�er sizi namaza kald�racak ki�i, anne ve baban�z�n d���nda bir ki�iyse, fazla nazlanamazs�n�z. Ancak bu durumda da kimi inatla�malar, k�rg�nl�klar olabilmektedir. Baz� ��renciler birka� arkada��yla ayn� evi payla��rlar. Ortak bir kaderi ya�ad�klar� i�in daha ho�g�r�l�, daha anlay��l� olmalar� gerekirken, aralar�nda p�r�zler, anla�mazl�klar olur. Bunlar sabah namaz�na kald�rmaya kadar yans�r. Baz� gen�lerin, �Asl�nda namaza kalkaca��m ama, arkada��m�n kald�r�� bi�imine k�zd���m i�in kalkm�yorum� dediklerini duydum. Ne kadar gereksiz ve anlams�z bir tepki.
Sizi namaza kald�ran ki�i, gereken nezaket ve yumu�akl�ktan uzak bile davransa, ona kar�� yapman�z gereken namaza kalkmayarak tepki vermek de�il, sorunu diyalogla ��zmektir. G�nd�z o ki�iyle g�r���r, namaza kald�r�rken daha nazik davranmas�n� isteyebilirsiniz. �kili ili�kilerin sa�l�kl� geli�mesi i�in en g�zel y�ntem do�ru ileti�imdir. Siz meram�n�z� anlat�n, ama buna ra�men o ki�i kaba davran�rsa, siz namaz�n�z� b�rakmay�n.
Uyuyan insan, �����n birden yanmas�ndan, y�ksek sesle ba�r�lmas�ndan rahats�z olur. Nefsin rahats�zl���n�, ba�kas�na y�kmamak gerekir. Sorumluluk sizdedir, ba�kas�na atmay�n.
Namaza kald�rmak i�in ba�kas�na haber vermeniz, her zaman anlatt���m�z durumlardaki gibi d�zenli olmaz. Bazen de b�t�n imk�nlardan mahrum olursunuz. Bu durumda bir ba�ka ki�iye, sizi bizzat veya telefonla uyarmas� i�in haber vermeniz gerekir.
d- N�betle�e beklemek
�yle olumsuz bir durumla kar�� kar��ya kalabilirsiniz ki, namaza kald�racak her �eyden mahrum olabilirsiniz. Lisede ��renciyken be� ki�i ayn� evde kal�yorduk. Evimizde telefonumuz yoktu. Saatimiz bozulmu�tu. Tamamen ��z�ms�zd�k. Bu durumda her birimiz birer saat uyan�k kalarak n�bet tutmaya karar verdik. Herkes bir saat uyan�k kal�yor, kitap okuyor, s�radaki ki�iyi kald�r�p yat�yordu. En son ki�i ise, hepimizi namaza kald�rd�. B�ylece namaz�m�z� tehlikeye atmaktan kurtulmu� olduk. Biraz zahmet �ekmi�, uykusuz kalm��t�k. Ama sabah namaz�n� zaman�nda k�lman�n doyumsuz huzurunu tatm��t�k. Cenab-� Hak, hi� kimseye sabah namaz�na kalkamamak veya namaz� kazaya b�rakmak gibi bir ac� ya�atmas�n.
Nitekim �nl� �airlerimizden Yahya Kemal Beyatl�, �Ezans�z Semtler� isimli yaz�s�nda, bir bayram namaz� hat�ras� anlat�r. �B�y�kada�da oturuyordum. Bayramda bayram namaz�na gitmeye niyetlendim. Fakat frenk hayat�n�n gecesinde sabah namaz�na kalk�l�r m�? Sabah erken uyanamamak korkusuyla o gece hi� uyumad�m. Vakit gelince abdest ald�m� diyen Beyatl�, bu ilgin� form�l� hat�rlat�r bize.
Belki �mr�n�zde bir kez uygulayacaks�n�z, belki de hi� gerek duymayacaks�n�z bu y�nteme. Ama akl�n�z�n bir k��esinde bulunsun. Belki bir g�n l�z�m olur. S�k s�k tekrar etti�imiz gibi, bir vakit namaz bile d�nyalara de�er.
4. Sabah namaz�na nas�l kald�r�l�r?
Sabah namaz�na kalkmak kadar kald�rmak da �ok �nemlidir ve beceri ister. E�er siz bulundu�unuz yerde sabah namaz�na herkesten �nce kalk�p ba�kalar�n� da kald�ran birisi iseniz, bilin ki, yapt���n�z i� �ok m�him, hassas ve de�erlidir. Bunun �uurunda olun.
Sabah namaz�na kald�raca��n�z ki�iye uygun bir �ekilde hareket etmelisiniz. O ki�i, anneniz, baban�z, e�iniz, �ocuklar�n�z veya arkada�lar�n�z olabilir.
�ncelikle kimi kald�r�yor olursan�z olun, tatl�, yumu�ak, i�ten ve �efkatli bir dil kullan�n. Kimileri, eliyle uyuyan� veya yata�� sarsarak, ba��ra ba��ra, ki�iyi inciterek seslenir.
Uyuyan ki�inin yatt��� odan�n kap�s�n� sert�e a��p, h���mla i�eri girip, hemen l�mbay� yak�p ba��rmaya ba�lamak yanl��t�r. Uyuyan insan�n psikolojisini anlamak, tam bir sessizlik i�inde ve karanl�kta iken m���l m���l uyuyan birisinin, g�r�lt�yle birlikte g�z�n� ac�tan ����a nas�l tepki verece�ini tahmin etmek gerekir.
Evet, niyetiniz �ok g�zel ve samim�siniz. Bir m��mini sabah namaz� gibi en m�him ve en vazge�ilmez bir g�reve �a��r�yorsunuz. Ancak olumsuz davran��lar, sizin arzunuzun tam tersi bir sonu� alman�za sebep olabilir.
Nitekim baz� kimselerin sabah namaz�na kald�r�� bi�imi; yeni, tecr�besiz ve iman� zay�f kimseleri ibadetten so�utabilir. Bu konuda inatla�maya gerek yoktur. �zellikle kald�raca��n�z ki�i sizden b�y�k ise, mutlaka daha anlay��l� ve yumu�ak olmal�s�n�z.
Zaten namaz g�n�l i�idir. Ki�i kendi iste�iyle, y�rekten arzu ederek k�lmal�d�r. Namaz zorla, ite kaka k�l�nmaz. Rabbimiz isteseydi, hepimize huzurunda boyun e�dirirdi. Ama O, zor ve bask�yla de�il, g�n�lden arzulayarak namaz k�lmam�z� istiyor.
E�er namaza kald�raca��n�z ki�i e�iniz ise, biraz daha te�vikk�r olmal�s�n�z. ��nk�, e�lerin birbirine kar�� hem nazlar� ge�er, hem de kar��l�kl� yapt�r�mlar� vard�r.
E�er sabah namaz�na kald�raca��n�z ki�iler �ocuklar�n�z ise, k���kken a��r� te�vik edici ve �zendirici, b�y�d�klerinde biraz tatl� sert olun. Ama asla bask�c� ve cezaland�r�c� olmay�n. Sizin g�reviniz, namaz� sevdirmek, nefret ettirmek de�il.
Siz namaz� �yle g�zel anlat�n ve baz� hediyelerle �ekici h�le getirin ki, onlar sabah namaz�na kald�rman�z i�in yalvars�nlar. Siz de, �Madem �ok istiyorsunuz, peki kald�ray�m� diyerek sorumlulu�u onlar�n �zerine y�k�n.
M�mk�n mertebe namaz k�lmad��� i�in ceza vermek yerine, k�larsa �d�l vermeyi tercih edin. ��nk�, �d�llendirmek her zaman daha etkilidir.
Baz� anne ve babalar, �ocuklar�na g�ya �efkat ettikleri i�in namaza kald�rm�yorlar. �Aman �ocu�um ���mesin, aman uykusuz kalmas�n� diye d���n�yorlar. Daha sonra da, �Neden �ocu�um namaz k�lm�yor� diye yak�n�yorlar.
Hi� �ik�yet etmeyin. ��nk�, bunu siz istediniz. Cehennemin ate�ini d���nmeden �ocu�unuza ac�d�n�z. Oysa namaz k�lmaman�n nas�l bir azaba yol a�aca��n� d���nerek �ocu�unuzu namaza kald�rmal�yd�n�z. Her �ey k���kten ��renilir.
Rabbimizin �u anlamdaki emri, t�m anne babalar� d���nd�rmelidir:
�Ailene namaz� emret; sen de namaza sab�r ve sebatla devam et.� (Taha:132)
Anne ve baban�n �ocuklar�na kar�� en b�y�k g�revlerinden birisi, namaz� sevdirerek ve te�vik ederek k�ld�rmas�d�r.
1. Riyaz�'s-S�lih�n, 2:411.
(Cemil Tokp�nar - Han�mlar.com)
Sabah namaz� uyku saatine rastlad���ndan uyanmak nefse a��r gelmektedir. �sl�m �limleri, uykusu a��r olan kimselerin erken yat�p namaz i�in uyanmalar�n� tavsiye etmi�lerdir. Ge� saatlere kadar oyalan�p namaz� ge�irmelerini do�ru bulmam��lard�r.
S�rf kasd� olarak veya ihmalden yahut gaflet ve m�himsememekten dolay� kazaya kalan namazlar�n me�ru mazereti olamaz. B�yle hareketler, ihmaller insan� g�naha sokar. �nsan�n ilk hesaba �ekilece�i amelinin namaz olmas�, bir vakit namaz�n� kazaya b�rakman�n bilerek ve isteyerek meydana gelmi�se cez�y� netice vermesi, i�ledi�imiz k�t�l�k zerre kadar bile olsa ihmal edilmeyip bize g�sterilece�i hakikati, bizi daima dikkate ve ihtiyata sevk etmelidir.
Sabah namaz�na kalkabilmek i�in her t�rl� tedbiri almak gerekir. Hatt� bir sefer esnas�nda, Peygamberimiz (a.s.m.) Hz. Bil�l�i sabah namaz� i�in n�bet�i b�rakm��t�r.
Asl�nda dinimizde zorluk yoktur. �badetlerimizi yapmak �ok kolayd�r. Sadece yapaca��m�z �ey, dikkatli ve uyan�k olmakt�r. S�rf ihmal y�z�nden namaz� k�lmamak bize �ok pahal�ya mal olur. sabah namaz�n� k�ld���m�z g�n daha canl� ve �evkli oluruz. K�lmad���m�z g�n ise d�nyev� i�lerimizde bile bir isteksizlik, aksilik oldu�u gibi psikolojik yap�m�zda da huzursuzluk meydana gelir. Meselenin uhrev� mesuliyeti ise daha ac�kl�d�r.
Gece yata�a girerken madd� tedbir olarak �alar saati kurman�n yan�nda, m�nev� tedbir olarak da ��nn� �tayn� ve ��yetelk�rsi� gibi s�releri okumak ve dua etmek uyanmam�za yard�m edecektir. ��nk� Cenab-� Hakk'�n bu i� i�in vazifelendirdi�i melekler vard�r.
Zaten as�l mesele, kalkmay� �uur alt�na yerle�tirmektir. D�nyev� k���k bir menfaat i�in gerekti�inde uykusuz kald���m�z�, m�him bir i� arzulad���m�z zaman uyand���m�z� dikkate al�rsak, sadece s�nneti dahi �d�nya ve i�indekilerden daha hay�rl��(1) olan bir ibadet i�in nelere katlanabilece�imizi d���nmek pek zor de�ildir. Kald� ki bu s�z� Peygamberimiz (s.a.v.) sabah namaz�n�n sadece s�nneti i�in s�ylemi�tir.
Sabah namaz�n�n vaktiyle ilgili bir husus daha var ki, o da g�ne�in do�mas�na pek az bir vakit kald���nda yapaca��m�z �eylerdir. B�yle bir halde vakit �ok darsa hemen abdest almak l�z�md�r. Tuvalete ��kmak gibi ba�ka �eylerle vakit kaybetmek c�iz de�ildir. Zira namaz�n vakti ��kmak �zeredir.
Yine zaman kazanmak i�in abdestte sadece farz olan �zalar� y�kamak, farz� eda edebilmek i�in iki rek�t s�nneti terk etmek caiz oldu�u gibi, �ok dar vakitlerde v�cibdir.
1. Zaman�nda uyuyun
Sabah namaz�na kalkabilmek i�in �ncelikle yapman�z gereken, ge� saatlere kalmadan zaman�nda uyumakt�r. Herkesin kendine g�re bir uyku program� vard�r. Birine g�re ge� olan di�erine g�re erken olabilir. Sizin i�in normal uyku vakti ne zamand�r, g�nde ka� saat uyursan�z dinlenmi� olursunuz, ka�ta yatarsan�z kalkman�z m�mk�nd�r?
Bu sorular�n cevab�n� kendi d�nyan�zda verdikten sonra sizce uygun olan bir vakitte yatmaya �zen g�sterin. Ne yaz�k ki, sabah namaz�yla ilgili �ok b�y�k bir problem vard�r. �nsanlar genelde geceler uzun oldu�u i�in k���n erken yatarlar. Oysa k���n g�ne� ge� saatlerde do�ar. Yaz�n ise geceler k�sa oldu�undan insanlar daha ge� uyurlar. Tam aksine yaz�n g�ne� erkenden do�ar. B�ylece sabah namaz� imtihan� yaz mevsiminde daha bir g��le�ir.
��z�m, her �eye ra�men uyku program�n�z� kontrol alt�na almakt�r. Belki ufak tefek aksamalar olabilir. Bazen de kar�� koyamayaca��n�z engeller vard�r. Bir gece ge� saatlere kadar �ocu�unuzun hastal���yla ilgilenmek ya da uzun zamand�r g�rmedi�iniz bir dostunuzla ge� saatlere kadar sohbet etmek durumunda kalabilirsiniz.
Her t�rl� �artta namaza kalkmak vazge�ilmez bir d�sturunuz olmal�d�r. Ancak zaman�nda uyuman�z hem kolay kalkman�z�, hem de zinde ve dinlenmi� bir �ekilde namaz k�lman�z� sa�lar.
Sabah�n erken saatlerinde yapman�z gereken bir i� oldu�unu d���n�n. Nas�l zaman�nda uyuyup bir dizi tedbir al�yorsunuz. �niversite imtihan�na girece�im g�n yapt�klar�m� hat�rl�yorum. Bir g�n �nce imtihana girece�im okulu g�rm��, nas�l gidece�im konusunda bilgi alm��t�m. O gece fazla gecikmeden uyumu�tum. Hatta misafir kald���m evin sahibi, �E�er �niversite imtihan� hayat� bir �nem ta��yor, diyorsan, yats�y� k�lmadan yatabilirsin� demi�ti. Ben itiraz ederek, �Hay�r, benim i�in namazdan daha �nemli bir �ey yoktur� demi�tim.
Siz de haf�zan�z� yoklay�n. Nice �nemli g�rd���n�z d�nyev� i�iniz i�in erkenden yat�p, kalkmak i�in nas�l ��rp�nd���n�z� hat�rlars�n�z. �yle insanlar vard�r ki, b�rak�n i�e gitmemeyi, ge� kald�klar� bile g�r�lmemi�tir. Almanya�da bir okulda ya�anan bir olay� her hat�rlay���mda hayrete d��erim. Bir T�rk ��retmen okula ge� kal�r. Alman m�d�r s�n�f�n g�r�lt�s�n� duyunca gider ve bir saat ��rencilerle ilgilenir. Az sonra ��retmen geldi�inde odas�na �a��r�r ve ��yle der:
�Bak ��retmenim, ben 20 y�ld�r g�rev yap�yorum, bir g�n ge� kald���m olmad�. E�er saatin zilini duymad�ysan, bir saat daha al. E�er olmuyorsa bir daha al, yine duymuyorsan bir daha al. Ta ki, senin duyup buraya gelmeni sa�layacak say� neyse o kadar saat al, ama mutlaka dersine gel. Benim i�im g�c�m var, senin ��rencilerine bakamam.�
Evet, d�nya i�leri i�in her gayreti g�steren insanlar�n ebed� mutlulu�u i�in daha fazla ��rp�nmas� gerekir. Bunun i�in �ok iyi konsantre olmal�s�n�z. Sabah namaz�na kalkmay� �yle bir �nemsemelisiniz ki, sanki onu ka��rmak hayat�n�z�n en �nemli hazinesini kaybetmek kadar m�him olmal�d�r.
2. ��ten dua edin
Sabah namaz�n�n zevk ve heyecan� daha yatarken ba�lamal�d�r. S�z geli�i, kalbimizden ��yle d���nebiliriz:
���im sevin�le dolu. �ok heyecanl�y�m. Bir an �nce sabah�n olmas�n� istiyorum. ��nk�, sabah olacak ve ben Rabbimle bulu�aca��m. Onun huzuruna ��kaca��m. Her an bana ihsan ve ikramda bulunan, her zaman yard�m�ma ko�an, derdimin derman�, tek ve biricik s�r dostum, hi�bir zaman beni terk etmeyen Rabbimin huzurunda el ba�layaca��m. Ona yalvaraca��m. Ona du� edip secdeye kapanaca��m. Allah��m, Seni seviyorum, Sana ib�det etmek istiyorum. Ne olur, beni huzuruna kabul et! Beni Seninle bulu�amama bedbahtl���na d���rme! Beni sabah namaz�na �evkle kald�r ve k�lmay� nasip et!�
�nan�yorum ki, Rabbimiz b�ylesi i�ten ve duygusal du�lar� kabul eder. ��nk� burada kullu�un �ok ince bir s�rr� vard�r: Cen�b-� Hak, huzuruna girmek i�in can atan� reddetmez!
Bu konuda beni �ok duyguland�ran ve etkileyen bir misali Cemal U��ak�tan dinlemi�tim:
�Avukat Bekir Berk A�abey, 1989 y�l�nda �ok a��r bir hastal��a yakalanm��t�. 95 kilodan 52 kiloya d��m��t�. Namazlar�n� g��l�kle k�l�yordu. O kadar ki, bazen abdest al�rken ve namaz k�larken defalarca bay�l�yordu. Ay�ld��� zaman ilk s�z�, �Namaz vakti ge�ti mi?� veya �Namaza ka� dakika var?� sorusu idi. Londra�da tedavi g�rd��� y�l ��yle bir hadise ya�am��t�. Namaza durmu� ve iki rek�t�n� g��l�kle k�lm��. ���nc� rek�t�n secdesine giderken, ne kadar u�ra�t�ysa ba�aramam��, takati kesilmi�. Bu duruma �ok �z�lerek, �Y� Rabbi, ben Sana secde etmek istiyorum, ama yapam�yorum. Yoksa beni huzuruna kabul etmiyor musun?� diye i�inden ge�irmi�. Bunun �zerine Allah��n in�yetiyle, aln�n�n K�be�deki so�uk mermerlere de�di�ini, oraya secde etti�ini g�rm��. Bu �ekilde namaz�n iki rek�t�n� Londra�da, iki rek�t�n� Mekke�de ed� etmi�. Bu h�t�ras�n� namazdan sonra tahdis-i nimet olarak anlatm��t�.�
��te kim Rabbimizin huzuruna girmek i�in can atarsa, mutlaka emeline kavu�ur. Allah Kendisine ibadet etmek isteyeni huzuruna al�r.
Sabah namaz�na kalkmak i�in saf ve samim� bir niyetle birlikte dua etmek ve bir k�s�m sureleri okumak gerekir.
�ncelikle i�inizden nas�l geliyorsa �yle dua edin, yalvar�n, isteyin. Bundan ba�ka 7 Kevser Suresi, 3�er �hl�s, Fel�k ve N�s Sureleri, Fatiha ve Ayetelk�rs� okuyabilirsiniz. Niyet, dua ve samim� istek, uyar�c� ara�larla birle�ince namaza kalkman�z� hi�bir �ey engellemez in�aallah.
3. Uyar�c� Ara�lardan Yararlan�n
Sabah namaz�na uyanabilmek i�in y���nla form�l vard�r. Hi�bir zaman tek bir form�le bel ba�lamay�n. Namaz�n�z�n gelece�ini tek bir sebebe, s�z geli�i bir �alar saate ba�larsan�z, �Kurmu�tum, ama duymad�m� deyip i�in i�inden ��kmaya �al���rs�n�z. Hatta, �Saatim yok veya bozuk� gibi gerek�elerin bir �mazeret� oldu�unu san�rs�n�z.
Oysa sabah namaz�na kalkmak i�in bir�ok form�l� bilip uygulayabilirseniz, ��z�ms�zl��e teslim olmazs�n�z. Uyanabilmek i�in eski ve yeni bir�ok y�ntem vard�r. �imdi sizlere sabah namaz�na uyanabilmek i�in hangi ara�lardan yararlanabilece�inizi s�ralayaca��m:
a- �alar saat kurmak:
Sabah namaz�na kalkabilmek i�in en bilinen ��z�m, �alar saat kurmakt�r. �Sabah namaz�na nas�l kalk�l�r?� diye bir kitap yazd���m� s�yledi�im bir�ok ki�i, �Bunun i�in kitap m� olur hocam? Kurars�n saati, kalkars�n� demi�ti.
Maalesef mesele o kadar basit de�il. Konunun �ok farkl� y�nleri var.
�ncelikle saatin sesi g�r olmal� ve uzun m�ddet �almal�d�r. Baz� ki�ilerin uykusu �ok derindir. �Ba��nda davul �alsan uyanmaz� denilen kimselerden iseniz, mutlaka g�r sesli ve uzun �alan bir saate sahip olmal�s�n�z. Beni sabah namaz�na y�llarca annem kald�rm��t�r. Fakat yaln�z uyudu�um geceler en b�y�k sorunum sabah namaz�na nas�l kalkaca��m hususuydu. Daha orta okul s�ralar�nda iken sin�zitle muzdarip oldu�um i�in uykum �ok derin olur, ba��m� kald�ramazd�m.
14-15 ya�lar�nda iken elle kurulan, �ift �anl� saatimiz vard�. Uzun m�ddet �almazd�. Sesini y�kseltmek i�in yast���m�n arkas�na kazan veya b�y�k bir tencere kor, saati i�ine yerle�tirirdim. Saat �ald���nda normalin �zerinde bir sesle uykumdan uyan�r, namaza ko�ard�m.
��renci iken saatin �al�� s�resini artt�rmak i�in kap� ziline ba�lard�k. Saat �almaya ba�lad���nda kurulan yaylar bo�ald�k�a elektrik devresini tamamlar, kap� zili �almaya ba�lard�. Siz kalk�p susturuncaya kadar �almaya devam ederdi.
�imdi bu t�r ��z�mlere gerek yok. Art�k �ok uzun s�re �alan saatler var. Hatta yakla��k bir saat boyunca �alan, sesi yava� yava� y�kselen, bir d��mesine bast�ktan az sonra tekrar �almaya ba�layan saatler var.
Sabah namaz� �d�nya ve i�indekilerden hay�rl�� oldu�u i�in �ok kaliteli bir saat almal�s�n�z. Ne yaz�k ki, sabah namaz�n� ka��rmay� al��kanl�k h�line getirmi�, bunu s�radan g�ren bir�ok insan, kaliteli bir saat almaya fazla �nem vermiyor. Sadece bir vakit namaz�m�z� kazaya kalmadan kurtarsak bile �ok kaliteli bir saate milyonlar vermeye de�ecektir. Halbuki kaliteli bir saat bizim y�zlerce kere namaza kalkmam�za sebep olacakt�r.
D�nyev� ve madd� ihtiya�lar�m�z i�in s�n�rs�z para harc�yoruz. G�r�n��te basit, ama yapt��� hizmet itibariyle �ok de�erli olan saat konusunda bir�ok m��min duyars�z davran�yor. Misafir oldu�um baz� kimselerde saat olmad���n�, olan saatin oyuncak yerine �ocu�a verildi�i i�in bozuldu�unu g�rd�m. Bu konuda, ��n�allah kalkar�z� diye d���n�p, hi�bir tedbir almamak do�ru de�ildir. ��nk�, insan�n her g�n� bir olmaz. Bazen �ok yorgun, �ok uykusuz, �ok hasta olabilirsiniz. Sabah namaz�na kar�� geli�tirdi�imiz tedbirler her t�rl� �artlar� ve ortamlar� dikkate alarak olmal�d�r. Bir kimse verdi�i m�cadele sonucunda bir vakit namaz�n� bile kazaya kalmaktan kurtarsa, b�y�k bir zafer kazanm�� demektir. Oysa duyarl�l�k, size binlerce vaktinizi zaman�nda k�ld�racakt�r.
E�er her �eye ra�men saati duymuyorsan�z, bir de�il, birka� saat kurun. Ben namaza kalkmak i�in kimi zaman iki saat kurard�m. Ebed� hayat�n�z i�in birka� saniye saati ayarlamaya harcasan�z hi�bir �ey kaybetmez, pek �ok �ey kazan�rs�n�z.
Bir�ok insandan, �Saati duyar duymaz susturuyor, sonra uyuyorum� s�z�n� i�itmi�sinizdir. Ger�ekten de bir�ok insan�n s�rf bu y�zden nice sabah namaz�n� ka��rd���n� biliyorum. Oysa bunun ��z�m� �ok basit. Saati ba� ucunuza de�il, uza�a koyun. Kalkmadan susturamayaca��n�z bir yere korsan�z, susturup tekrar uyumazs�n�z.
b- Telefonu kullanmak:
Sabah namaz� i�in akla gelmedik form�ller uygulad�m. Bunlardan birisi de, sabit telefonlardan yararlanmakt�. �nceleri uyand�rma servisini arar, bizi kald�raca�� saati bildirirdik. G�revliler de o saatte bizi kald�r�rd�.
Daha sonraki y�llarda telefonu kalkaca��n�z saate otomatik kotlamak m�mk�n oldu. Bunun i�in s�ras�yla �u tu�lara basman�z gerekir: Y�ld�z 55 y�ld�z, kalkaca��n�z saat, kare.
Diyelim ki, sabah namaz� i�in saat 4.45�de kalkacaks�n�z. Tu�lara basarken �u s�ray� izlemelisiniz:
* 55 * 04 45 #
Tam ayarlad���n�z saatte telefonunuz �almaya ba�layacakt�r. Belki birisi ar�yor zannedeceksiniz ve heyecanla telefonu kald�racaks�n�z. Sizi uyand�rma servisinden bir bant kayd� kar��layacak ve hay�rl� sabahlar dileyecek. Bunlar�n belirli bir �creti var, ama namaz�n de�eri yan�nda hi�bir �nemi yok.
Ancak al�rml� bir cep telefonunuz varsa, bu iki form�le gerek yok. Ama en kl�sik ve s�radan�ndan en geli�mi� form�le kadar hepsini bilmeniz gerekir. ��nk�, �yle bir yerde kal�rs�n�z ki, hi�bir form�l i�lemez, basit ve eski bir form�l� uygulamak zorunda kal�rs�n�z.
Cep telefonunuz varsa, her yerde her zaman kolayca �alar saatini kalkaca��n�z zamana ayarlaman�z m�mk�n. D�zenli aral�klarla, sesini a�amal� bir �ekilde y�kselterek susturuncaya kadar �al�yor. Bu �ekilde duymaman�z neredeyse imk�ns�z.
Tabi� herkes cep telefonuna sahip olmayabilir. �stelik her cep telefonunun �alar saati yok. Bu durumda ya al�rml� bir cep telefonu edinecek ya da di�er y�ntemleri uygulayacaks�n�z.
c- Uyand�rmas� i�in birisine s�ylemek
Sabah namaz�na daha kolay kalkan veya size g�re kalkmas� daha g�venli olan birisine haber vermeniz kl�sik, ama en �ok uygulanan y�ntemlerden birisidir. Bunu evlerde daha �ok anneler �stlenir. �ocuklar da, �Nas�l olsa annem kald�r�r� diye alabildi�ine rahat, nazl� ve ilgisizdir.
Dikkat edin, sabah namaz�na annesi taraf�ndan uyar�lan gen�lerin �o�u, b�y�k bir rahatl�k i�indedir. Annesi veya babas�, defalarca odas�na gelir, �Haydi namaz�n gidiyor�, �G�ne� do�mak �zere� diye ba�larlar, �G�ne�in do�mas�na 15 dakika kald�, 10 dakika kald�, 5 dakika kald�� diye devam ederler. Maalesef birisinin kald�raca��n�n rahatl���n� ya�ayan insanlar, namaz� son dakikaya b�rak�r, g�ne�in do�mas�na az bir zaman kala g��l�kle yeti�tirirler.
Gen�lerin b�yle yapmas�, anne ve babalar� can�ndan bezdirir, �ocuklar�n� namaza kald�rmak b�y�k bir y�k olur.
Sabah namaz�na kalkmak i�in ��enge� ve isteksiz davranmak, hem bizi kald�ran kimselerin hakk�na tecav�zd�r, hem de Rabbimize kar�� b�y�k bir g�naht�r. Onun huzuruna b�y�k bir �evkle ve zaman�nda ko�mam�z gerekir.
Bunun ��z�m� �udur:
Her �eyden �nce sabah namaz�na kalkmak i�in belirli bir saatiniz olmal�d�r. Genelde anne ve babalar, nas�l olsa �ocu�um ge� kalk�yor, diye g�ne�in do�mas�na bir saat kala seslenmeye ba�larlar. Gen�ler de, hen�z daha erken diye i�i yava�tan al�rlar. Oysa b�y�kler her g�n belirli bir saatte kald�rsa, gen�ler de kalkmaya kararl� olsalar sorun ��z�l�r.
Sabah namaz�na kimileri saatlerce �nce kalkar, tehecc�t namaz� k�lar, Kur�an ve dua okur, ibadet ederler. Kimileri de be� on dakika �nce kalkar. Makul olan en ge� vakit, g�ne�in do�mas�na yar�m saat kalad�r. 20 dakika i�inde ihtiyac� gidermek, abdest almak ve namaz k�lmak gerekir. Namaz k�ld�ktan sonra 10 dakika zaman kalmal�d�r. ��nk�, bir aksilik durumunda tekrar abdest almak ve namaz k�lmak i�in ihtiyatl� olmal�s�n�z.
Gen�ler yar�m saat kala b�y�klerinin sesini duyduklar�nda hemen yataktan f�rlamal�d�r. ��nk�, zaten yar�m saat kalm��. Be� on dakika fazla uyusan�z, bir �ey kazanmaz, az uyusan�z bir �ey kaybetmezsiniz. Yatmadan �nce bu hususta sizi namaza kald�racak kimseyle uzla�man�z ve kararl� olman�z gerekir.
E�er sizi namaza kald�racak ki�i, anne ve baban�z�n d���nda bir ki�iyse, fazla nazlanamazs�n�z. Ancak bu durumda da kimi inatla�malar, k�rg�nl�klar olabilmektedir. Baz� ��renciler birka� arkada��yla ayn� evi payla��rlar. Ortak bir kaderi ya�ad�klar� i�in daha ho�g�r�l�, daha anlay��l� olmalar� gerekirken, aralar�nda p�r�zler, anla�mazl�klar olur. Bunlar sabah namaz�na kald�rmaya kadar yans�r. Baz� gen�lerin, �Asl�nda namaza kalkaca��m ama, arkada��m�n kald�r�� bi�imine k�zd���m i�in kalkm�yorum� dediklerini duydum. Ne kadar gereksiz ve anlams�z bir tepki.
Sizi namaza kald�ran ki�i, gereken nezaket ve yumu�akl�ktan uzak bile davransa, ona kar�� yapman�z gereken namaza kalkmayarak tepki vermek de�il, sorunu diyalogla ��zmektir. G�nd�z o ki�iyle g�r���r, namaza kald�r�rken daha nazik davranmas�n� isteyebilirsiniz. �kili ili�kilerin sa�l�kl� geli�mesi i�in en g�zel y�ntem do�ru ileti�imdir. Siz meram�n�z� anlat�n, ama buna ra�men o ki�i kaba davran�rsa, siz namaz�n�z� b�rakmay�n.
Uyuyan insan, �����n birden yanmas�ndan, y�ksek sesle ba�r�lmas�ndan rahats�z olur. Nefsin rahats�zl���n�, ba�kas�na y�kmamak gerekir. Sorumluluk sizdedir, ba�kas�na atmay�n.
Namaza kald�rmak i�in ba�kas�na haber vermeniz, her zaman anlatt���m�z durumlardaki gibi d�zenli olmaz. Bazen de b�t�n imk�nlardan mahrum olursunuz. Bu durumda bir ba�ka ki�iye, sizi bizzat veya telefonla uyarmas� i�in haber vermeniz gerekir.
d- N�betle�e beklemek
�yle olumsuz bir durumla kar�� kar��ya kalabilirsiniz ki, namaza kald�racak her �eyden mahrum olabilirsiniz. Lisede ��renciyken be� ki�i ayn� evde kal�yorduk. Evimizde telefonumuz yoktu. Saatimiz bozulmu�tu. Tamamen ��z�ms�zd�k. Bu durumda her birimiz birer saat uyan�k kalarak n�bet tutmaya karar verdik. Herkes bir saat uyan�k kal�yor, kitap okuyor, s�radaki ki�iyi kald�r�p yat�yordu. En son ki�i ise, hepimizi namaza kald�rd�. B�ylece namaz�m�z� tehlikeye atmaktan kurtulmu� olduk. Biraz zahmet �ekmi�, uykusuz kalm��t�k. Ama sabah namaz�n� zaman�nda k�lman�n doyumsuz huzurunu tatm��t�k. Cenab-� Hak, hi� kimseye sabah namaz�na kalkamamak veya namaz� kazaya b�rakmak gibi bir ac� ya�atmas�n.
Nitekim �nl� �airlerimizden Yahya Kemal Beyatl�, �Ezans�z Semtler� isimli yaz�s�nda, bir bayram namaz� hat�ras� anlat�r. �B�y�kada�da oturuyordum. Bayramda bayram namaz�na gitmeye niyetlendim. Fakat frenk hayat�n�n gecesinde sabah namaz�na kalk�l�r m�? Sabah erken uyanamamak korkusuyla o gece hi� uyumad�m. Vakit gelince abdest ald�m� diyen Beyatl�, bu ilgin� form�l� hat�rlat�r bize.
Belki �mr�n�zde bir kez uygulayacaks�n�z, belki de hi� gerek duymayacaks�n�z bu y�nteme. Ama akl�n�z�n bir k��esinde bulunsun. Belki bir g�n l�z�m olur. S�k s�k tekrar etti�imiz gibi, bir vakit namaz bile d�nyalara de�er.
4. Sabah namaz�na nas�l kald�r�l�r?
Sabah namaz�na kalkmak kadar kald�rmak da �ok �nemlidir ve beceri ister. E�er siz bulundu�unuz yerde sabah namaz�na herkesten �nce kalk�p ba�kalar�n� da kald�ran birisi iseniz, bilin ki, yapt���n�z i� �ok m�him, hassas ve de�erlidir. Bunun �uurunda olun.
Sabah namaz�na kald�raca��n�z ki�iye uygun bir �ekilde hareket etmelisiniz. O ki�i, anneniz, baban�z, e�iniz, �ocuklar�n�z veya arkada�lar�n�z olabilir.
�ncelikle kimi kald�r�yor olursan�z olun, tatl�, yumu�ak, i�ten ve �efkatli bir dil kullan�n. Kimileri, eliyle uyuyan� veya yata�� sarsarak, ba��ra ba��ra, ki�iyi inciterek seslenir.
Uyuyan ki�inin yatt��� odan�n kap�s�n� sert�e a��p, h���mla i�eri girip, hemen l�mbay� yak�p ba��rmaya ba�lamak yanl��t�r. Uyuyan insan�n psikolojisini anlamak, tam bir sessizlik i�inde ve karanl�kta iken m���l m���l uyuyan birisinin, g�r�lt�yle birlikte g�z�n� ac�tan ����a nas�l tepki verece�ini tahmin etmek gerekir.
Evet, niyetiniz �ok g�zel ve samim�siniz. Bir m��mini sabah namaz� gibi en m�him ve en vazge�ilmez bir g�reve �a��r�yorsunuz. Ancak olumsuz davran��lar, sizin arzunuzun tam tersi bir sonu� alman�za sebep olabilir.
Nitekim baz� kimselerin sabah namaz�na kald�r�� bi�imi; yeni, tecr�besiz ve iman� zay�f kimseleri ibadetten so�utabilir. Bu konuda inatla�maya gerek yoktur. �zellikle kald�raca��n�z ki�i sizden b�y�k ise, mutlaka daha anlay��l� ve yumu�ak olmal�s�n�z.
Zaten namaz g�n�l i�idir. Ki�i kendi iste�iyle, y�rekten arzu ederek k�lmal�d�r. Namaz zorla, ite kaka k�l�nmaz. Rabbimiz isteseydi, hepimize huzurunda boyun e�dirirdi. Ama O, zor ve bask�yla de�il, g�n�lden arzulayarak namaz k�lmam�z� istiyor.
E�er namaza kald�raca��n�z ki�i e�iniz ise, biraz daha te�vikk�r olmal�s�n�z. ��nk�, e�lerin birbirine kar�� hem nazlar� ge�er, hem de kar��l�kl� yapt�r�mlar� vard�r.
E�er sabah namaz�na kald�raca��n�z ki�iler �ocuklar�n�z ise, k���kken a��r� te�vik edici ve �zendirici, b�y�d�klerinde biraz tatl� sert olun. Ama asla bask�c� ve cezaland�r�c� olmay�n. Sizin g�reviniz, namaz� sevdirmek, nefret ettirmek de�il.
Siz namaz� �yle g�zel anlat�n ve baz� hediyelerle �ekici h�le getirin ki, onlar sabah namaz�na kald�rman�z i�in yalvars�nlar. Siz de, �Madem �ok istiyorsunuz, peki kald�ray�m� diyerek sorumlulu�u onlar�n �zerine y�k�n.
M�mk�n mertebe namaz k�lmad��� i�in ceza vermek yerine, k�larsa �d�l vermeyi tercih edin. ��nk�, �d�llendirmek her zaman daha etkilidir.
Baz� anne ve babalar, �ocuklar�na g�ya �efkat ettikleri i�in namaza kald�rm�yorlar. �Aman �ocu�um ���mesin, aman uykusuz kalmas�n� diye d���n�yorlar. Daha sonra da, �Neden �ocu�um namaz k�lm�yor� diye yak�n�yorlar.
Hi� �ik�yet etmeyin. ��nk�, bunu siz istediniz. Cehennemin ate�ini d���nmeden �ocu�unuza ac�d�n�z. Oysa namaz k�lmaman�n nas�l bir azaba yol a�aca��n� d���nerek �ocu�unuzu namaza kald�rmal�yd�n�z. Her �ey k���kten ��renilir.
Rabbimizin �u anlamdaki emri, t�m anne babalar� d���nd�rmelidir:
�Ailene namaz� emret; sen de namaza sab�r ve sebatla devam et.� (Taha:132)
Anne ve baban�n �ocuklar�na kar�� en b�y�k g�revlerinden birisi, namaz� sevdirerek ve te�vik ederek k�ld�rmas�d�r.
1. Riyaz�'s-S�lih�n, 2:411.
(Cemil Tokp�nar - Han�mlar.com)
YORUMLAR
-
nihat 15-05-2008 12:24
insan y�rekten isterse kalkar . bu kadar basit . fazla s�ze gerek yok bence
-
TAL�HA 11-05-2008 23:16
�OK TE�EKKUR ED�YORUM GER�EKTEN KAFAMDAK� SORUNLARI AYDINLATDINIZ Y�CE RABB�M S�ZDEN RAZI OLSUN
�LG�L� HABERLER
