YEN��A�IN D�N ADAMI :YAPAYZEK�

Bu yaz�m�zda geçmi�ten ba�lay�p bu günü ve gelece�i anlamaya çal��aca��z. Yazd�klar�m okuyanlar için ütopya gibi gelebilir amma geçmi�ten bu günler için söylenenler de o toplumlar için ütopya idi. Allah, sünnetullah� gere�i toplumlar� de�i�imden geçiriyor insanl��� imtihan ediyor. Hz. Adam (a.s.)’dan ba�lay�p Hz. Muhammed (s.a.s.)’e kadar gelen peygamberlerin bize ö�retti�i bir hakikat var. Bu hakikat; toplumlar dönü�üyor, geli�iyor bu dönü�en ve geli�en toplumlarda Allah’�n ö�retisi ve mesaj� kayboluyor. Bunu yeniden düzeltmek için gelen peygamberler. Allah Kur’an da Hz. Musa (a.s.) üzerinden bize bunu haber veriyor. Bu de�i�imin nas�l oldu�unu Kur’an bize haber veriyor “Firavun, küçümseyerek sindirici bir bak��la kavmine bir göz gezdirdi. Onlar da Firavun'a boyun e�diler. Çünkü onlar do�ru ve mant�kl� dü�ünmeyi terkeden, fâs�k, âsî, bozguncu bir kavimdi.” (Zuhruf, 54)

“�öyle dediler: “Bak�n, bu ikisi var ya, bunlar birer sihirbazd�r; sihirleriyle sizi yurdunuzdan sürüp ç�karmak ve benimsedi�iniz ideal hayat tarz�n�z� yok etmek istiyorlar.”(Taha, 63) Okudu�umuz bu ve benzeri ayetlerde toplumun nas�l dönü�tü�ünü ve kimlerin buna öncülük yapt���n� anl�yoruz. O toplumlar�n yöneticileri, kendi istedikleri gibi bir toplum in�a etmek için Allah’�n vahyinden nas�l döndükleri ve kendi isteklerine göre tahrifat yapt�klar� anlat�l�yor. O toplamlarda da vahyi bilen topluma götüren bilginler vard�, din bunlar�n tekelinde olunca toplum dini bunlardan ö�renince onlar istedikleri bir din modeli topluma sunuyordu. Bunun benzerini H�ristiyanlar üzerinden bize hat�rlat�l�yor.“Biz Hristiyan�z” diyenlerden de kesin ve ba�lay�c� söz alm��t�k; fakat onlar da kendilerine bildirilen ilâhî hükümlerin büyük bir k�sm�n� unuttular. Bu yüzden aralar�na k�yâmet gününe kadar sürecek dü�manl�k ve kin sald�k. Allah, onlara bütün yapt�klar�n� bir bir haber verecektir.” (Maide, 14)

Onlarda bir toplum idiler, kendilerine vahyedilen dini ö�renmediler hayat nizam� yapmad�lar. Onun bilgisi sadece bilginlerindeydi, onlarda toplumu kendi istedikleri gibi bir din anlatt�lar, kitab� tahrif ettiler. Dini hayat nizam� yapmaktan ç�kar�nca toplum kendine yeni bir ya�am biçimi yani din in�a ediyor. Allah’�n ne istedi�ini önemseyen insanlar bunu gidip bilginlere soruyor onlardan ö�renmeye çal���yordu. Onlarda kendi ve yöneticilerinin raz� oldu�u bir din anlat�yorlard� toplumlar�na. Biz Kur’an’a tabi olan Müslümanlar�n da durumu bunun bir benzeri desek yanl�� olmaz. Geçmi�te o ça��n ve toplumlar�n ihtiyaçlar� için yap�lan uygulamalar o toplumlarda çözüm oluyordu. Kendi ça�� kendi toplumlar� için Âlimler müçtehitler çözümlemeler üretmi�ler. Ça� de�i�ince kitaba yakla��m de�i�ince din ve kitap ikinci planda kalm��. Sanayi devrimi ve sanayi ça��n� öngöremeyen Müslümanlar, bu ça��n getirdi�i sorunlara ve ya�am modeline çözümlemeler yapamad�lar. Bunu yapamad�klar� gibi f�kh�, sosyal hayat� dondurdular, bu konulara yönelenleri k�nay�p tekfir ettiler. Biz Müslümanlar 1400 y�ll�k tarihimizde ya�ad�klar�m�z�n bir benzerini insanl�k tarihi ya�am�� desek yanl�� olmaz din ve vahiy, toplum anlam�nda. Büyük resmin küçü�ünü ya�ad�k ya��yoruz diyelim.

Bugün yar�nlar� öngörerek art�k yepyeni bir ça� geliyor, dijital ça�. Geçmi�te nas�l bugünleri bu ça�� öngöremediyse geçmi�lerimiz, bugün bizimde yar�nlar� öngörüp yar�nlar� gelecek nesiller için haz�rlamal�y�z. Bugün Müslümanlar kendi toplumlar�na cüzümler üretmekte zorlan�yor. Ço�u konuda çözümler bulam�yorlar. Bugün bizim ya�ad���m�z toplumun Müslümanlar� yar�nlar� öngörüp gelecek nesiller için çözümler üretmeli, yar�nlar� bugünden in�a etmeliler. Bunun kar��l���n� Allah Kur’an da bize haber veriyor “Ashâb-� Kehf k�ssas� “üzerinden bizim gündemimize getiriyor. Bu k�ssada uykuya yatan 300 küsur y�l uyuyup uyand�klar�nda kendilerinin toplum için önerdikleri çözümlerin o toplumun inanc� oldu�unu görüyorlar. Bu k�ssay� okuyan Müslümanlar bugünden yar�nlar� in�a etmeyi ö�reniyorlar asl�nda. Allah biz Müslümanlara yar�nlar� in�a edin diyor. Yepyeni bir ça� geliyor dijital ça�. Bilginin çok kolay ula��ld��� insanl���n art�k dinini ö�rendi�i bir ça�. Yemek tarifinden ya�am biçimine, toplum nizam�ndan de�erler e�itimine her �eyin bulundu�u bir mecra. Art�k e�itim toplum ve insan�n merak etti�ini kolay ula�acak.

K�saca yeni bir din in�as� veya yeni din bilginleri geliyor. Yapay zekâ diyorlar ad�na; sorunuzu soruyorsunuz o size cevab�n� veriyor. Teknik alanlarda yüzde yüze yak�n do�ru bilgi veren bu mecra insanlar�n alg�lar�nda din konusunda da en do�ruyu söylüyor olacak. Yeni dünyan�n yeni âlimleri, hocalar�, din görevlileri geliyor buna haz�r m�y�z? Bunun öncüleri bugün önümüzde duruyor, sosyal a�lar�n fenomenleri bu gelen dünyan�n ön görünümü diyelim. Bu dijital ça� art�k hukuku yönlendiren devletleri yönlendiren istedi�ini suçlu istedi�ini masum gösteren bir dünya, biz bunun neresindeyiz. Unutmay�n Müslümanlar dün bu mecralara deccal diyordu, �eytan�n yeri diyorlard�. Buralar� kullananlar tekfir edilir, tövbe etmeleri söylenirdi. Müslümanlar�n buralardan uzak durmalar� önerilirdi. Oysa bugün geldi�imiz noktada Müslümanlar bu dünyadan uzak de�il, buralar�n in�a edeni olmal�yd�. Biz kaçt�k birileri buralar� in�a etti. Bugün kar��m�zda nas�l bir sosyal medya ve türevleri var hep beraber görüyoruz. Sava� ba�lat�p sava� bitiren mazlumu zalim, zalimi mazlum olarak dünyaya yutturan bir mecra. Oysa buralar�n in�a edenleri biz olsayd�k bunlar olmayacakt�, olsa bile çok dü�ük olacakt�. Bugün sosyal a�lar� yöneten Müslümanlar olsayd�, Gazzeler ya�anmazd�. Soyk�r�m yapmaya cesaret eden olur muydu bir dü�ünelim. Ürkütücü âmâ, gelecek hakikat bu art�k. Dini anlatan, dini tan�mlayan yeni bir mecra var yapay zekâ. Bu mecran�n nas�l bir yorumlayaca�� biz Müslümanlara ba�l�, e�er do�ru dini bu mecralara anlat�r ve yorumlarsak, bunun için gerekli teknolojik altyap�lar� kurarsak gelecek nesillere do�ru dinin ula�mas�n� sa�lam�� oluruz. Peki, soru �u bunu dü�ünen bunun gelece�ini gören ve bu alanlara yat�r�m yapan Müslüman var m�? Bizim toplumda pek yok desek yeridir.

Bunlar� kurgulayan, buralara yat�r�m yapan Müslümanlar yapay zekâya dini yorumlatacak, bu konuda hiçbir �ey yapmayanlar kaybolup gidecek veya terörist olacak. Art�k tan�mlar� yapan yapayzeka olacak hukuk alan�nda, vergi dairelerinde, hukuk bürolar�nda, devlet yönetimine kadar her alanda referans olacak, di�er bir deyimle bilirki�i art�k yapayzeka, bu çok uzakta de�il. Toplumu yönlendirecek topluma hangi alanda ne kadar hukukçu, ne kadar ö�retmen, ne kadar kimyac�ya ihtiyaç oldu�unu yapay zekâ belirleyecek. Üniversitede tercih etti�iniz bölümden mezun olunca i�siz mi kalacaks�n�z yoksa i� bulabileceksiniz bunlar� planlayan, size söyleyen yapay zekâ olacak. Bunlar� yapay zekân�n kullan�m�na kimler sunacak temel sorun burada yat�yor.

H�rs�z�n olu�turaca�� veri taban� yapay zekâ taraf�ndan yorumlanacak, o h�rs�z�n istedi�i yönde yorumlayacak. Tefecinin olu�turaca�� veri taban� tefecinin istedi�i �ekilde yorumlayacak yapay zekâ. K�saca hayat�n her alan�nda aktif bilirki�i yapay zekâ olacak desek yanl�� olmaz. Hayat�n bütün alanlar�nda bu kadar aktif olan bu platform tatbiki din konusunda suspus olmayacak. Bunu öngöremeyen Müslümanlar yar�n dinlerinin nas�l tahrif edildi�ini yapayzekâ dan ö�renmi� olacaklar. Bugün bu ça�da devletler eliyle yap�lan uygulamalar bunun gelece�ini haber veriyor. Küresel �s�nma, karbon ayak izi, karbon sal�n�m ve buna benzer uygulamalar art�k vergilendirilerek insanlar�n uzakla�mas�n� sa�lamak için yap�l�yor. �nsanlar bir yöne do�ru yönlendiriliyor, art�k kitap, kalem ve buna benzer materyaller çok pahal� olacak, vergilere tabi tutulacaklar. �nsanl�k dijital dünyaya yönlenecek. Bu dünya kime ne sunuyor, i�te önem arz eden buras� olacak. Müslümanlar buralar� in�a edemezlerse gelecek nesiller farkl� bir din ve �slam ile kar��la�acaklar. T�pk� Kur’an’�n haber verdi�i gibi nas�l her toplum peygamberden sonra de�i�tiyse ve kutsal� kaybettiyse i�te bizi bekleyen tehlike buras�.  Müslümanlar art�k gelece�i iyi okumal�lar yar�nlar� gelecek nesilleri bugünden ba�layarak in�a etmeliler. Gelecek bu ça��n haz�rl�klar�n� bugünden ba�layarak yapmal�lar. Nas�l geçmi�lerimiz sanayi ça��n� hesaplayamad�larsa, bu ça��n gereklerine uygun çözümlemeler yapamad�larsa, bugün bizim yar�nlar� onlar�n yapt�klar� hatalara dü�meden yar�nlar�n in�as�n� yapmal�y�z. Buralara yat�r�m yapmal�, gelecek nesillere b�rakabilmeliyiz.

Bütün Müslümanlara ça�r�m�z yar�nlar� in�a etmek için çal���n, paralar�n�z� buralar� in�a edenlere verin. Karz-� Hasenlerinizi, zekâtlar�n�z�, infaklar�n�z� buralara yat�r�m yapanlara yönlendirin. Yar�nlar için veri tabanlar�, datalar olu�turun. Unutmay�n yapay zekâ bizim verilerimizi i�leyecek biz bu verileri olu�turamaz isek yar�nlar�m�z� kaybetmi� oluruz. Geçmi� kavimlerin ba��na gelenler bizimde ba��m�za gelmi� olacak.

Allah bu konuda çabalayan yar�nlar�n� in�a eden toplumuna hakk� hakikati götüren öncülerden olmam�z duas�yla.