BELED S�RES�N�DEN G�N�M�ZE MESAJLAR

Kur’an’�n mükemmelli�i ve her okuyu�ta önümüze açt��� e�siz tasavvuru her ça�da, her topluma ���k tutan masajlar�. Beled suresini okuyunca, ya�ad���m toplum üzerine indirince, kar��m�za toplumsal hakikatler geliyor. Özellikle 11. Ayetten sonras�n� bir daha okuman�z� ve ya�ad���n�z toplum ile kar��la�t�rman�z� tavsiye ederim, göreceksiniz ki 1400 y�l öncenin Mekke’sinden bugün bizim toplumu önümüze sermi� diyeceksiniz. Bugün ya�ad���m�z toplumda Müslüman�ndan, ehli kitab�na, ateistinden, sosyalistine, toplumun her katman�ndan insan�m�z� tan�mlad���n� göreceksiniz. E�er kelime-i �ahadet getirip Müslüman olmu� iseniz size ya�ad���n�z toplumda ödevler, görevler veriyor. Yok, iman etmemi� iseniz de yine size temel insani ve toplumsal ödevler, sorumluluklar sundu�unu göreceksiniz.

Sure ad�n� belde olarak al�yor, yani biz muhataba �unu söylüyor; bu sureyi okuyorsan�z ya�ad���n�z beldenize, �ehrinize indirin, kendi beldeniz ve toplumunuz üzerinde de�erlendirin. Surenin sundu�u görev ve temel ödevlerin kendi toplumunuza, beldenize indirin, bak�n bakal�m Allah’�n yaratt��� kullar�ndan istedi�i temel ödevlerinizi yap�yor musunuz yoksa isyan m� ediyorsunuz?

Bugün bu toplumun her ferdini ku�atan mal y��ma h�rs�, zenginlerin toplumu sömürme gayreti, bundan 1400 y�l öncesinin Mekke toplumunda da vard�. Allah peygamberi üzerinden o problemi düzelmesi için gönderdi�i mesaj. Gelin ayetlerin meallerini yazarak ba�layal�m:

“Fakat insan, sarp yoku�u a�mak için bir gayrete soyunmad�. Sen o sarp yoku�un ne oldu�unu bilir misin? Bir köleyi veya esiri hürriyetine kavu�turmakt�r. Yahut bir salg�n açl�k gününde yemek yedirmektir; Ya bir akraba olan yetîme, Veya topra�a uzan�p kalm��, hiçbir �eyi olmayan yoksula. Bir de iman etmek ve birbirlerine sab�r ve merhamet tavsiye edenlerden olmakt�r. Böyle yapanlar, amel defterleri sa�lar�ndan verilecek olan u�urlu ve mutlu kimselerdir.”

Dikkat ettiniz mi amel defteri sa��ndan verilenlere gelen uyar�lar�. Bu ayetler Allah’�n r�zas�n� arayan, kurtulu� ümidi besleyen insanlar�n, di�er tan�m�yla Müslümanlar�n yapmalar� gereken bir ahlaki tutumu sunuyor önümüze. Allah bizlere yani müminlere �öyle buyuruyor: Mal y��ma, zenginle�mek sarp bir yoku�a benzetebilirsiniz veya kendi sarp yoku�lar�n�z� kendiniz tespit edin. Sonras�nda bu yoku�a t�rmananlar�n nas�l kurtulu�a ula�aca��n� da anlat�yor. Zenginli�in varl���n nas�l harcanmas� gerekti�ini önümüze seriyor. Dikkat edin bu ayetlerde ve surenin tamam�nda kurtulu�a giden yolu s�ralarken iman� ilk s�rada söylemiyor. Birkaç kavramdan sonra söylüyor, yani bunlar� yapanlar iman etmi� olur veya iman sözünüzde ciddi iseniz önce bunlar� yap�n diyor.

Bugün kendi ya�ad���m�z toplumun temel problemi mal toplamak, zenginle�mek yoksulu gariban�, itip kalkmak, adam yerine koymamak olmu�. �nsanl���n�z/adaml���n�z paran�z/mal�n�z kadar olmu�.

Bu ayetlerde anlat�lanlar Müslümanlar� ilgilendiriyor, çünkü ba�ta iman edin yok, demek ki iman etmi� bir toplulu�a hitap ediyor. Biz Müslümanlar bu kitaba tabi isek ki öyleyiz, bizi ilgilendiriyor. O dönemin en büyük bedeli köle azat etmekti, ya bugünün en büyük bedeli nedir? Üç be� dairesi olan Müslüman�n bunlar� ihtiyaç sahiplerine ücretsiz vermesi midir?

Birkaç kirac�s� olanlar�n kirac�lar�ndan çok uygun fiyatlar almas� m�d�r?

Birkaç i�yeri dükkân� olan Müslümanlar�n bunlar� ihtiyaç sahiplerine tahsis etme simidir?

Kendine ve ailesinin geçimini temin etti�inden fazlas�n� ihtiyaç sahiplerine da��tmas� m�d�r?

Bugün bizim toplumda en büyük problem, yoksulun daha fazla yoksulla�mas�, zenginin daha çok zenginle�mesi de�il midir? ��te bu ayetlerin indi�i Mekke toplumu da böyleydi.

Bir yak�n�m kiral�k ev ar�yor, durumu orta halli belediyede çal���yor, yani asgari ücretli de�il, ev buluyor ev sahibiyle görü�üyor, ev sahibi istedi�i kiray� biraz indirmesini rica ediyor, okuyan çocuklar� oldu�unu, tek kendisinin çal��t���n� söylüyor. Ev sahibi ne dese be�enirsiniz: “Ben evi sana kiralam�yorum, ba�ka yer bak diyor.” Neden vermedi�ini sorunca, verdi�i cevap insan� utand�racak cinsten: “Ben senin çocuklar�n�n hakk�n� yiyemem, sen çal���yorsun bu çocuklar�n r�zk�n� temin ediyorsun, ben onlar�n hakk�n� yiyemem diyor.” Dikkat ettiniz mi evimi vermem çünkü onlar�n hakk�n� yerim diyor, bunu almay� do�ru görmüyor. Oysa bunun do�ru olmad���n� bilen insan do�ru olan� yapar, sen daha az ver der. Bunu diyemiyor evi vermiyor daha varl�kl� birini bulup ona verecek, vicdan�n� rahatlatacak.

Bu ayetlerin in�a etti�i rahmet toplumundan, bu ayetleri okuyarak zalimle�en topluma everildik.

Oysa bu surede yoku�a t�rmanan mal toplayan, zenginle�en müminin, bunu nas�l kullanmas� gerekti�ini sunuyor önümüze. Bugün ya�ad���m�z toplumun sözüm ona Müslüman zenginlerin, holding sahiplerinin, gayr-i menkul zenginlerinin ellerindeki imkânlar� Müslümanlar�n, yoksullar�n, yetimlerin kullan�m�na sunsalar sizce kiralar bu kadar artar m�yd�? Oysa bizim Müslüman�m�z bile daha fazla nas�l kazan�r�m derdinde. Oysa bu sure Müslümanlara iman yoku�una talip iseniz, bu yoku�a t�rmand���n�zda bunun ini�inin kurtulu�a olmas�n� isteyenlere yol gösteriyor.

Bu ayetleri okuyan Mekke toplumundaki müminler yoku�a talip oldular, yoku�un cennete inmesi için gerekeni yapt�lar. Onlar�n in�a etti�i toplum, adil bir toplum oldu, onlar�n yöneticileri mazlumun hakk�n� zalimden al�ncaya kadar zalimin hasm� olduklar�n� hayk�rd�lar. Onlar�n yeti�tirdi�i nesillerin ya�ad��� topluma, “asr-� saadet” diyor insanl�k. Onlardan asr-� saadeti devralan bu ça��n Müslüman� asr-� saadeti zulüm asr�na dönü�türdüler. Ç�karlar menfaatler, toplumun her katman�n�n olmaz ise olmaz� olmu�.

Tabiki toplumda bu sarp yoku�a t�rman�p bu ayetleri kendine rehber edinen muvahhitler var, onlar yoku�un ini�inde cennet kap�s�na iniyorlar in�allah. Bunlar toplumda çok az, asl�nda tersi olmas� gerekiyordu.

Allah Müslümanlardan zengin olmalar�n� murad eder, onlar zenginle�ince i�te yukarda s�ralanan vas�flar� yaparlar. Toplumun mazlumlar�na gariplerine, yetimlerine sahip ç�karlar, zalimlerin onlar� sömürmesine izin vermezler. 80’li 90’l� y�larda Anadolu’nun köylerinde temel ihtiyaç mallar� bedelsiz da��t�l�rd�. Tereya��ndan sebzesine, süt ürünlerinden tah�l�na kadar para ile satan çok azd�, bu yüzden ucuzdu. Bugün bunlar astronomik fiyatlara sat�l�yor, köye biri geldi�inde köylüler mü�teri geldi gözüyle bak�yorlar. Eskiden köye gelen oldu mu herkes elinde olan� ikram etmek için yar���rd�. Art�k ikram etmek için de�il mal�n� satmak için yar���yoruz.

Daha düne kadar ele�tirdi�imiz nice konular� kendimiz yapar olduk. Sahi hiç dü�ündünüz mü, Mekke döneminde ele�tirip reddetti�i, hangi konuyu sonradan kendisi yapt�, Hz. Peygamber. Onun kendi toplumuna sundu�u güzel ahlak, hiçbir dönemde de�i�medi, insanl��a müminin temel ahlak�n� ö�retiyordu. Bugün onun ümmeti oldu�unu iddia eden bizlerin de�erleri menfaatlerimize kadar, menfaatimize uymad��� yerde bütün de�erlerimizi unutuveriyoruz.

Oysa Allah yaratt��� kullar�ndan iman etti�ini iddia edenlerden bedel istiyor, benim size verdi�im mallar� nas�l kullanman�z gerekti�ini söylüyor. Biz e�er iman iddiam�zda ciddi isek yarat�c�m�z olan Rabbe ve onun sundu�u toplumsal sorumlulu�u yapmakla olur ispat�. Sorumluluk sadece namaz k�lmak, oruç tutmak gibi bireysel ibadetlerden ibaret olmad���n� hayk�r�yor bizlere. �man etti�iniz din toplumsal ya�am modelidir, bu modelin fakiri, yoksulu, yetimi oldu�u gibi varl�kl�s� da olacak i�te varl�kl� varl���n� kurtulu�, rabbinin r�zas�na ula�mak için kendi toplumunda, bu dezavantajl� kesimlere adil bir �ekilde da��tmas�yla olaca��n� söylüyor desek yanl�� olamaz.

Bu sureyi kendi beldenize indirin bak�n bakal�m, ayetlerin muhataplar� kimler olacak! �stanbullu kendi beldesine, Diyarbak�rl� kendi beldesine, Urfal� kendi beldesine, Trabzonlu kendi beldesine, indirsin okusun ve toplumda ayetlerin muhataplar�n� aras�n. Bu ayetlerin muhataplar� ister Müslüman olsun, ister yönetici olsun, ister tüccar olsun tehdit onlara oldu�unu bilmeleri gerekiyor. Bizim insan�m�z bu ayetleri Mekke döneminde ya�ayan peygambere kar�� ç�kan mü�rikler oldu�unu dü�ünüyor. Yani oraya hapsettik, bugüne getiremedik. Oysa do�ru okuma her toplum kendi beldesine indirsin ve gere�ini yaps�n bak�n bakal�m toplum nas�l de�i�iyor. Tabi bunun için Allah’�n dininin bireysel den çok toplumsal bir ya�am modeli oldu�unu kabullenmekle mümkün. Bugün ya�ad���m�z toplumda kendine Müslüman diyenler bile bireyselle�iyor. Toplumsalla�mak cem olmak yerine, bireyselle�meyi model olarak sunuluyor topluma. �slam toplumunu kendi cemaatimizden ibaret görmekte bunun ba�ka bir problemli yan�. Biz anlaya bildi�imiz kadar�yla anlatmaya gayret ettik, daha akademik ve ilmi yönleriyle incelemek toplumun önüne sunmak âlimlerin görevi oldu�unu söylemi� olal�m.

Ya�ad���m�z toplumda Müslümanlar olarak �u hakikati unutmu� görünüyoruz. Allah bu ayetleri topluma iletmekle görevlendirdi�i peygamber, bu ayetleri kendi toplumunun yöneticilerine okuyordu. Mücadelesinin temelinde bu yönetici kesim vard�, onlar�n hangi dine mensup oldu�una bakmadan mazlumun yan�nda duruyor bu yöneticilerle mücadele ediyordu. Bugün toplumu ald�klar� kararlarla, ç�kard�klar� kanunlarla sömüren yöneticilere kar�� kimsenin sesi ç�km�yor.

E�er bu ayetleri okudu�unuz beldede mazlumlar sömürülüyorsa bu ve benzeri ayetleri onlara götürmek bu beldelerin Müslümanlar�n âlimlerine liderlerine dü�müyor mu? Yoksa onlar kendilerini Peygamber varisleri olarak görmüyorlar m�? E�er görüyorlarsa buyursunlar varisi olduklar� Peygamber’in hayata dokunan sünnetini yaps�nlar. Tesbih çekme sünnetinden bedel isteyen sünnetleri yapmaya davet ediyoruz. Kendi beldelerinde yöneticilik yapan belediye yöneticilerine yapt�klar� imar rantlar�yla mazlumlar�n haklar�n� gasp ettiklerini hayk�rs�nlar, mazlumlar�n haklar�n� savunduklar�n� beldelerindeki yöneticilere hayk�rs�nlar. En az�ndan buralardan ba�lamal�y�z. Tabi bu hakikatleri beldelerindeki yöneticilere, götürenler en az�ndan varisi olduklar� peygamber kadar emin ki�ilikler olmal�lar. Toplum onlar�n kendi haklar�n� eksiksiz teslim edece�inden emin olurlar. Böyle kaç Müslüman�z ya�ad���m�z beldelerde, bunu da oturup dü�ünmemiz gerekiyor. �n�allah beldenin eminleri bol olanlardan�zd�r.

Allah’�n mesaj�n� okuyup, kendi beldesine indirip gere�ini yapan, müminlerden olmam�z duas�yla.