Amway: G�n�ll� K�lelik

Amway: Gönüllü Kölelik

"Amway, bir ya�am biçimidir!" Mr. Bob, Amway temsilciler toplant�s�nda co�kulu kalabal��a böyle sesleniyordu. Modernizmin gönüllü köleleri ise köleli�e att�klar� ilk ad�m�n heyecan� içindeydiler.

�nsan hayat�n� sürekli tüketmeye programlayan bat�l� ya�am tarz�, bugüne kadar çe�itli yollar vas�tas�yla kendini insanl��a dayatt�. Belki kontrolsüz, düzensiz bir �ekilde geli�en bu ya�am tarz� art�k kendisini bir plan ve düzen dahilinde insanlara kabul ettirmeye ba�lam�� görünüyor. Bundan böyle insanlar örgütlü, sistemli, düzenli tüketiciler olacak ve ya�am�n, hayat�n anlam� bu örgütlülük temelindeki tüketicilik kullu�u �eklinde olu�acak.

Dar bir kesimde de olsa bu felsefeyi kendine temel edinen örgütlülüklerden biri olan Amway, yava� yava� bilinmeye, tart���lmaya ba�land�. Tabii ki bahsetti�imiz felsefenin mezheplerinden sadece bir tanesi Amway. Ama çok ilginç bir sistem, hayret verecek bir mekanizma.

Amway'in ne oldu�u sorusuna gelecek olursak; sadece kendi ürünlerin kendine ba�l� elemanlar vas�tas�yla, "aktif metot" denilen yüz yüze ili�ki yoluyla tüm dünyada pazarlamas�n� yapan, bu arada kendi eleman� olan üyelerine de sürekli olarak belli bir sistem dahilinde para kazand�ran bir sistem. Amway Amerika'da kurulan bir �irket, bahsetti�imiz sistem ise "Net Work 21" ad� verilen Amway a��n� örgütleyen mekanizma. Amway'in kurulu� tarihi 1959 ve bu tarihin son yirmi be� y�l�nda dünyaya aç�lm��.

Sistemin i�leyi�i ise �öyle: Amway'e üye olan bir kimse Amway ürünlerinden ayda en az 7 milyon liral�k al��veri� yapmak zorunda. (Bu rakam enflasyona orant�l� olarak de�i�iyor.) Bu al��veri�ten her Amway üyesi %30'luk bir indirim hakk�na sahip oluyor. 4 milyon lira vererek üyelik için gerekli malzemeleri alan üye (bu malzemeler üyenin nas�l hareket edece�ini anlatan k�saca sistem hakk�nda bilgi veren kitap, kaset gibi dokümanlardan olu�uyor) para kazanmak için çal��malar�na ba�l�yor. Her üye ayda 7 milyonluk al��veri� yapabilecek alt� ki�i buluyor. Bu yeni ki�iler kendilerini üye eden ki�ilerle beraber birer kod al�yorlar. Sisteme giren her ki�i, kendisini sisteme dahil eden ki�inin kod numaras�yla beraber i�leme konuluyor. Bulunan alt� ki�i de yine ayn� �artlarla dörder ki�i üye yap�yor. Bu üyelerin yukar�da belirtti�imiz gibi belirlenen harcamay� yapmalar� gerekiyor. Sistem böylece yukar�dan a�a��ya do�ru bir a� gibi kodlanarak geni�liyor, büyüyor. Yaln�z önemli olan bir hususu var: Üye olma herhangi bir resmi özellik arz etmiyor. Fahriyete dayal�, gönüllü bir kat�l�m. Bu gönüllü kat�l�m, Amway merkezinde bilgisayarlara kodlarla beraber kaydediliyor.

Sisteme yeni giren her üye en alt basamaktan ba�layarak belli bir puan limitine sahip. Yukar�da geçen (6 x 4+7= 31 ki�i) alt yap�y� olu�turan bir üye % 21'lik liderlik pay�na ula��yor. Kendi vas�tas�yla sisteme dahil olan insanlardan belli bir oranda kendisine pay aktar�m� oluyor. Bu tablo sonucunda % 21'e ula�an üye ayda 87 milyon kazanmaya ba�l�yor. (Bugünkü rakamlar itibariyle) Elmas olunca ayda 430 milyon kazanca ula��yor. (Elmas sistem içinde bir rütbe) Yukar�dan a�a��ya do�ru �ekillenen bu a� her üyenin daha çok kazanabilmek için yeni üyeler bulmas� sonucu giderek büyüyor ve yukar�daki ba�l� bulunan üye yeni kat�l�mlarla birlikte kazanc�n� sürekli artt�r�yor. Her üyeye bir kod numaras� veriliyor ve bu kodlanmalar ilk üye yapan sponsora ba�l� olarak yap�l�yor.

Amway ürünleri dünyan�n hiç bir yerinde (market, ma�aza, bakkal vs..) sat�lm�yor. Sadece üyeler vas�tas�yla pazarlamas� yap�l�yor. Amvvay bir insan�n hemen hemen tüm ihtiyaçlar�n� kar��layan bir üretim yap�yor. 11 bin çe�it ürüne sahip. Ayn� zamanda dünyan�n önde gelen markalar�yla anla�arak (kendi belirledi�i �artlarla ) onlar�n ürünlerini de kendi üyeleri vas�tas�yla pazarl�yor. (Herhalde dünyada 2,5 milyon üye a��na sahip böyle bir organizasyona kimse hay�r demez.)

Amway'�n ABD Michigan'daki tesisleri, her türlü üretimin yap�ld���, alan� itibariyle müthi� bir sahaya sahip dev bir kurulu�. Tesislerin otobana bakan taraf�n�n uzunlu�u 28 km. Bu büyüklükteki bir tesisin bünyesinde yap�lan çal��malar, üretimler herhalde çok ilginç boyutlardad�r. Yine bu tesislerde dünyadaki örgütlenmeyi sa�layan özel birimler mevcut. Türkiye masas�, Endonezya masas�, Hindistan masas� gibi. Her �ey son derece titiz bir �ekilde bilgisayar a��yla kontrol ediliyor, örgütleniyor.

Teknik nitelikleri itibariyle ilginç özelliklere sahip Amway sisteminin üzerinde durulmas� gereken taraf� sistemin felsefesi. Gördü�ümüz o ki, bu s�radan bir pazarlama organizasyonu de�il. Yaz�n�n ba��nda belirtti�imiz gibi bilinçli, gönüllü bir kölelik mevzu bahis. Olu�turmu� oldu�u metotla insanlar� ç�lg�nca zengin olma arzusuna ko�turan, bu ko�u�turmay� da kendisinin olu�turdu�u kültürel bir zemine oturtan bu sistem, modern insan�n dramatik tablosunu olu�turuyor. Daha çok zengin olmak, daha çok tüketmek ve tükettirmek arzusunda olan insan� bamba�ka bir hayat düzlemine çekiyor.

Amway'in felsefesi en temelde organizasyona olan üyeli�in ba�lamas�yla birlikte tüm ya�am�n, Amway sisteminin belirledi�i hedeflere kilitlenmesi �eklinde olu�uyor. Amway'in insanlar� nas�l ba�tan ç�kard���n�, onlar�n ihtiraslar�na el atarak nas�l bu çarka dahil etti�ini görelim.

Bahsi geçti�i gibi Amway, yüz yüze ili�kileri esas al�yor. Hiçbir �ekilde reklam yapm�yor. Ev toplant�lar� bu ili�kiler için en ideal ortam olarak kabul ediliyor. �li�ki kurulan insanlar vas�tas�yla üyelerin evlerinde sistemi di�er insanlara da anlatmak için toplant�lar düzenleniyor. Yüz yüze yap�lan bu görü�melerde, insanlara dört ana madde çerçevesinde deyim yerindeyse "tebli�" yap�l�yor. Sistemi anlatacak olan eski üyeler kendilerini oldukça iyi yeti�tirmi�, sistemi tüm ayr�nt�lar�yla bilen insanlar.

Bu yüz yüze görü�melerde zaman + para temelli ekonomik anlay�� esas al�narak insanlara hayat� planlama daveti yap�l�yor. Yap�lacak olan bu plan iki ila be� y�ll�k bir süreyi kaps�yor. Sistemin anlat�m� insanlar�n mevcut hallerinden memnun olup olmad�klar�n� irdeleyen çe�itli sorularla ba�l�yor. (��siz kalmama garantiniz var m�, çocu�unuza iyi bir e�itim verebildiniz mi, hayal etti�iniz �eylere kavu�abildiniz mi, seçme hakk�n�z olsa yar�n ki i�inize gider miydiniz? gibi) Bu arada bir örnek veriliyor. Bu örne�e göre Yale Üniversitesi'nde yap�lan bir ara�t�rmada insanlar�n ekonomik ye tersizliklerinden dolay� hayallerinin bitti�i gözlemlenmi�tir, insanlar hayal etmi�ler, ekonomik nedenlerden dolay� bunlar� gerçekle�tirememi�ler, sonra da hayal etmeyi kesmi�lerdir. Bu örnekten sonra üye insanlara �öyle sesleniliyor: "Küllenmi� arzular�n�z� tekrar üfleyin, çünkü yeni bir kap� aç�l�yor!"

Bu giri�ten sonra sistemin dört özelli�i say�l�yor. Bu özelliklerin birincisi çok k�sa bir sürede hemen kar etme garantisi. �kincisi, sürekli gelir garantisi: Sistem içinde belli bir orana ula�an üyeye "telif hakk�" veriliyor. Üyeden sonra çocuklar� üyenin bu gelirinden yararlan�yorlar. Üçüncüsü, bu i� yurt içinde ve yurt d���nda da geli�tirilebilir. Örnek verilecek olursa üye, yurt d���ndan gelen bir tan�d���n� üye kaydetse, bu tan�d�k gitti�i ülkede yeni üyeler bulsa ilk kaydeden üye buradan da sürekli kazanacak. Nas�l olsa bu sistemin belli bir ülkesi yok. Adeta bir evrensel din! Bu özelli�e göre üyeye dü�en hedefe kilitlenmek ve sürekli ko�mak! Dördüncü özellik ise, üye olan insanlar�n kaliteli mallara sahip olmas�. Kimsenin bulamad��� mallan kullanmak kimi memnun etmez ki?

Amway temsilcileri yüz yüze görü�melerde sistemlerini çok iyi bir �ekilde anlat�yorlar. Yukar�daki özellikler s�raland�ktan sonra insanlara karar vermeleri telkin ediliyor. Amway sisteminin kabulü halinde üye olanlardan istenilen �eylerin ilki TV seyredilmemesi. Amway hiçbir �ekilde tembelli�i kabul etmiyor TV'ye verilen zaman Amway için çal���lan süreyi azaltacakt�r. Amway bu gibi özelliklerle çok ak�ll�ca hareket ediyor. �nsanlardan bu a�amadan sonra istenilen �ey; hayallerini tespit etmek, hedeflerini belirlemek ve çal��malara ba�lamak. Sistem temsilcilerinin insanlara sistemi anlat�rken verdikleri çal��ma metodu da oldukça ilginç ve bizler için de faydalan�labilecek özelliklere sahip. Daha çok kazanmak için daha çok insan� üye yapmak gerekiyor. Bunun ba�lang�c� da ilk alt� ki�i tespit etmek. �imdi bu metoda göre yap�lmas� gereken �u: Adres fihristi aç�l�p elli ki�i tespit edilecek, bu elli ki�iyle görü�ülüp ayr�ca bunlardan bir elli�er ki�inin daha adresleri al�nacak, yani toplam 2500 ki�iyle görü�me imkan� sa�lanm�� olunacak. Bu 2500 ki�iden mutlaka {en az 6 ki�i) binleri Amway sistemini kabul edecektir.

Görüldü�ü gibi müthi� bir davet plan� olu�turulmu�. Önlerine zengin olma hedefi konulan ve bu hedef için de mümkün olabilecek en verimli metotlar verilen insanlar anlat�lanlar�n büyüsüne kap�l�yorlar ve Amway a�� sürekli olarak büyüyor, insanlar� yutmaya devam ediyor.

Amway'in insanlara tan�t�ld��� bu ilk görü�melerden sonra sistem belli periyotlarla temsilcilerine (yeni üye olanlara) lüks otellerde veya özel toplant� salonlar�nda e�itim seminerleri veriyor. Buralarda konu�ma yapan insanlar ise üst kademelere ç�km�� ki�iler ve genellikle Amerika'dan gelenler. E�itim seminerleri Amway temsilcilerini daha verimli bir hale getirmeyi amaçl�yor.

E�itim seminerlerinde üyelere anlat�lan Amway'in genel özelliklerine gelirsek; bu ilke ve özellikleri �öyle toparlayabiliriz:

Birinci özellik: Hayal etme, ideal, gaye. Bu maddenin izah�nda üyelerden �unlar isteniyor:

"Konsantre olun ve hedefinize kilitlenin. Sisteme bir borunun içinden bak�yor gibi bak�n. Di�er tüm u�ra�� ve me�galelerinizi ikinci plana at�n. Her �eyiniz ortak Amway sistemi için olmal�d�r! Yani üyelere söylenen �u: "Art�k siz Amway ve zengin olmak için vars�n�z!" Bu özellik sistemin akidelerinin en korkuncu!

�kinci özellik: Engel ve manialar� kald�rmak. Yani, "Problem bulucu de�il, problem çözücü olun, ne kadar problem varsa o kadar ya��yorsunuz demektir." Bu özellik de üyelere anlat�lan önemli bir ya�am felsefesi.

Üçüncü özellik: �� prensipleri. Bu prensipler insandaki çal��ma arzusunu harekete geçirmeye yönelik. �fade edilen sözler �unlar: "�çinizden bir ses diyor ki ben çal���r�m! Duran arabay� itmek zordur. Ama teker bir defa dönerse gerisi kolayd�r. Bir defa topu yuvarlad�n�z m� art�k devaml� yuvarlamak laz�md�r. Bu yüzden bu i� önce zordur." Amway'in iste�i sadece �u: "Art�k çal���n ve sistemi herkese anlat�n."

Bu anlat�lan�n gerçekli�i insan� adeta ürpertiyor. Sisteme giren bir insan o andan itibaren her yerde sistemi anlatacak, hep bunu dü�ünecek. Y�lmadan çal��mak ise en büyük prensip.

Dördüncü, özellik ise e�itim: E�itim için kitaplar, kasetler, seminerler takip edilecek, sponsora dan���lacak. Burada verilen örnek de çok ilginç: Amway, üyelerinden kendilerini bir garson yerine koymalar�n� istiyor. Patates k�zartmas� isteyen bir insana ket-çap da isteyip istemedi�i sorulmal�. Yani her Amway üyesi bu sistemi her yerde, herkese anlatacak, insanlara ekstra bir hayat sunacak. Bu arada kabul etmeyenler olabilecektir ama davet y�lmadan sürekli sürecek.

Amway'e göre mutlaka birileri bu daveti kabul edecektir. Sistem y�lmay� kabul etmiyor, sürekli çal��ma isteniyor, çal��man�n sonunda ba�ar� gelecektir. Bunun ispat� ise 2,5 milyon üye örnek verilerek yap�l�yor.

Be�inci özellik yürütme: Yani sistemin insanlara ula�t�r�lmas�nda i�lenecek yollar. �lk olarak "onurland�rma ve yüceltme" yöntemiyle insanlara kar�� sürekli güler yüzlü olunarak, onlar� te�vik etmek, yönlendirmek. Bu yöntemde insanlar� sevmek(!) esas kabul edilmi�. Onlara sevecen yakla��n ki, daha çabuk etkinizde kal�p sizin pazar�n�z olsunlar. Söylenmek istenen bu esas�nda. Amway'in bu özellikler dahilinde üyelerinden iste�i en önemli �eylerden biri de fikir ayr�l�klar�n�n özel tutulmas�. �nsanlar�n önünde bunlar�n tart���lmamas�. Her sosyal gruptan insanlar�n üye oldu�u Amway'de kimseye farkl� bak�lm�yor. "Hep birlikteyiz" mesaj� veriliyor. Burada hiçbir dü�üncenin, fikrin de önemi kalm�yor art�k. Çünkü her üyenin tek bir hedefi var! Daha çok tüketmek, daha iyi ya�amak, bunun için de daha çok kazanmak. Mükemmel bir ço�ulculuk uygulam�� üretmi� Amway kendi felsefesince. Herkes bir arada. bir farkl�l�k yok. Kimse kimseden rahats�z de�il, tek amaç paran�n korunmas�. Aksi taktirde sistem büyümeyecektir. Her üye önceki kimli�inden adeta soyutlanarak, sisteme dahil oluyor. Kötü olan da bunun fark edilmeden olmas�; sistem çark�n� öyle i�letiyor ki üye bunu fark edemiyor bile. Hiçbir dayatma olmadan yeni bir insan tipine, yeni bir bilince ula��l�yor.

Alt�nc� özellik, i� hacmini peki�tirmek. Bunun için de ö�retmek ve ö�renmek gerekiyor. Bu özellik sürekli çal���larak yerine getirilmelidir.

Yedinci özellik, tan�t�m: Amway'in tan�t�m�ndaki felsefesi �u: "En iyi tan�t�m, ileriye yönelmek, reklamla de�il �ahsen yüz yüze görü�mekle olur." Sürekli vurgulad���m�z bu özellik sistemin adeta hayatiyet damar�. Mant�k belli: Muhatab� seçmek ve ikna etmeye çal��mak. Y�lmadan sistemi insanlara yüz yüze olarak anlatmak.

Sekizinci özellik, �ahsi geli�me, personelin büyümesi: Bu Özelli�in izah�nda da ilk önce, de�i�meye karar vermenin de�i�me olmad��� vurgulan�yor, "inanmak pek önemli de�ildir, önemli olan bunu prati�e geçirebilmektir. Yürümeye ba�larken dü�mek, sallanmak büyümeye ba�laman�n i�aretidir. Pozitif dü�ünün, çünkü Hayat�n�z dü�ünceniz do�rultusunda ilerleyecektir." Bu örneklemeler ve ilkeleri veren bu özellikte üyelerden istenen �u davran�� biçimi de dikkat çekici: "Gülümseyin, di�lerinizi gösterin, elmas (Amway sisteminde yükseldikçe ula��lan bir rütbe, merhale) olmay� dü�ünün, elmas gibi gözükün, di�leri f�rçalay�n!" Bu ilkelere göre her Amway üyesi daha çok zengin olabilmek için sahte gülücüklerin dünyas�na ad�m�n� at�yor ve yüzüne maskeler geçiriyor. Art�k her �ey para içindir ve her yol mubaht�r.

Üyelerinden iste�i bir di�er davran�� �ekli de ili�ki kurucu olmalar�. Buna göre her zaman hakl� olmak önemli de�ildir, içten davranmak ve bazen insan� sevmek (!) de gerekir.

Ayr�ca Amway'in istedi�i çok ilginç bir davran�� biçimi daha var:"% 100 tüketici olun!" Bir Amway üyesi Amway yoluyla ald�klar�ndan ba�ka hiçbir ürün kullanmamal�d�r. Çünkü Amway ürünlerine giden ücretler üyelere de kazanç olarak dönmektedir. Giyimden tutun da en küçük ihtiyaçlara kadar, bir bula��k teline kadar kullan�lan her �ey Amway ürünü olmal�d�r. K�sacas� bizim literatürümüzle ifade edecek olursak tam bir iman-amel bütünlü�ü isteniyor Amway üyelerinden.

Amway sistemini belki fazlaca anlatt�k ama bunun gerekli oldu�unu dü�ünüyoruz. Sistem, gerek teknik özellikler, gerekse bunu hayata geçiren felsefesi itibariyle oldukça önemli özellikler arz ediyor. Yaz�n�n ba��na geçen düzenli ve sistemli tüketici olmak sonucuna götüren, insanlar� bu a�a dahil eden mekanizma bu dü�ünce yap�s�na göre i�liyor, bu kafa yap�s�yla insanlar� etkiliyor, insanlar�n ihtiraslar�na el atarak onlar� tahrik eden, bu suretle tüketim a��n�n bir figürü yapan bu sistem neden Önemli? Her �eyden önce bu sistem bütün insanl���n dü�man�d�r, Modernizmin "örgütlü bir uygulay�c�s�d�r. insanlar� kendilerinden çalan, beyinleri kölele�tiren bir felsefeye sahiptir. Sürekli büyümek için sürekli tüketmeyi hedef gösteren Bat� felsefesi, bu amac�na tüm dünya insanl���n� da kullanarak ula�mak istiyor. Bugün her ne kadar bat�da modernizm ele�tirileri yap�l�yor olsa da, pratikte de�i�en bir �ey olmad���n� görüyoruz.

Amway sisteminin i�leyi�ine bak�ld���nda bir gizli örgüt havas� görülüyor. Olay�n basit bir pazarlama mant���ndan uzak oldu�u ayan beyan ortada. Bir tarikat, bir mezhep gibi gönüllü kat�l�mla geli�en bir mekanizma söz konusu. Amerikan orijinli bu mekanizma yeni bir ya�am biçimini enjekte ediyor insanl��a. Onlar� belirledi�i hedeflere yine kendi belirledi�i çerçevelerde ko�turuyor. Her üye Amway'in belirledi�i ya�am ölçülerine göre hareket ediyor. Amway sistemini mükemmel bir hale sokabilmek için üyelerinden bir de ortak kültür olu�turuyor. �öyle ki; dünyada yay�nlanan kitaplardan bir tanesini ay�n kitab� olarak seçiyor ve tüm üyelerine okutturuyor. Sürekli ko�u�turan Amway üyeleri okuma zamanlar�n� da bu kitaplarla dolduruyorlar. Olay gerçekten çok vahim bir tablo olu�turuyor.

Üzüntü verici olan baz� Müslümanlar�n olay� hakk�yla kavrayamamas�. �nsanlar, daha çok para kazand�ran bir sistemin ne zarar� olabilir, zengin olup daha faydal� hizmetler yapmam�z güzel olmaz m� diye soruyorlar. �slami kesimde bir çok kayman�n "zengin olursam..." kelimeleriyle ba�layan ifadelerle oldu�unu hepimiz biliyor ve görüyoruz. Zengin olmay� idealleri için isteyenler belki i�in ba��nda masum isteklerinden ba�ka bir �ey hedeflememi�lerdi. Fakat sermayenin bir kültürü vard�r. Bu kültür, kendisine ad�m atanlar� bünyesinde eritmekte, çarklar�nda ö�ütmektedir.

Amway ve benzeri sistemlerin yap�s� tüketime dayanmakta, yani modern ya�am tarz�n� benimsetmek istemektedir. Modernizm, hayat� nas�l tüketebilirim diyen bir ya�am tarz�d�r. Sonu olmayan, sürekli olarak hayat� tüketmeye/ tükettirmeye yönelik, tüketim kültürünü pompalamaya yönelik bir ya�am tarz�. Belki bu ya�am tarz�n�n yaz�l� bir doktrini yok ama varl�k olarak hayatta yer eden, kar��m�zda duran bir olgu modernizm. Bu ya�am tarz�nda ve dolay�s�yla Amway sisteminde dünya bir ideal, bir amaç olmaktad�r. Kur'an'da ise Rabbimiz bizlere " dünyaya dalmay�n" diyor. Art�k bu sisteme giren insan, bir din gibi bu sistemin kulu oluyor. Sisteme dahil olunca onun ya�am felsefesini benimsiyorsunuz, sürekli ko�uyorsunuz. Sonu olmayan bir ko�u bu. Sistem adeta bir yap��kan gibi insanlar� b�rakm�yor. Hareketlendikçe �s� art�yor, �s� artt�kça yap��kanl�k da art�yor.

�imdi insanlar �öyle dü�ünebilirler: Bir maden i�çisi sürekli çal��mas�na ra�men ald��� ücret çok dü�ük bir seviyede kal�yor. Ama bu sistemde çal��an fazlas�yla kazan�yor. Bu durumda burada çal��mak daha mant�kl�d�r. �imdi olay� tahlil edecek olursak, eme�ini kiralayan madenci belki bunun kar��l��� olarak fazla bir ücret alam�yor. Fakat bu madenci bir insan olarak beynini, kafas�n� kimseye satm�yor, yani kafas�, gönlü rahat. Ayr�ca ya�ad��� olumsuz ko�ullar� düzeltebilmek için muhalefet yapabilme, mücadele edebilme imkanlar�na sahip bulunuyor, Ama di�er tarafta bir Amway üyesi için bunlar söz konusu olmamaktad�r. Bu sistemde kafalar ve gönüller adeta çal�nmaktad�r. Kafas�nda sürekli olarak daha çok zengin olmak; bunun için de Amway'in belirledi�i ölçülerde bir ya�am tarz�na sahip olmak, onun kitab�n� okumak, onun kasetini dinlemek u�ra��lar�nda bulunan bir insan özgür ola-.bilir mi, kafas�n� kendi dü�üncesi do�rultusunda kullanabilir mi? Tabii ki hay�r. ��te en büyük sömürü budur. Amway sisteminde en önemli özelli�in kat�l�m�n gönüllü olmas�nda oldu�unu belirtmi�tik. Amway'de muhalefet diye bir olay yoktur. Yukar�dan gelene itaat üyeli�in �art�d�r, i�in ac� olan taraf� bu itaatin �arts�z ve gönüllü olmas�d�r.

Daha çok kazanmak için daha çok tükettirmeyi amaç edinen bir ki�i bu dü�üncenin kölesi olacakt�r. Art�k insanlar / Müslümanlar okumayacaklar, �slam'� anlatamayacaklar. Devletin zulmünden, insan haklar�ndan bahsetmeyi bir tarafa b�rakacaklard�r. Çünkü kafalarda tek bir dü�ünce yer etmi� olacak. Daha çok kazanmak. Daha çok kazanabilmek için de daha Çok ki�iye Amway'i anlatmak.

Amway e�itim seminerlerinden birinde büyük sponsorlardan Amerikal� Mr. Bob, temsilcilerden (üyelerden) �unu istemektedir. "Sistemi yatak odas�n�n tavan�na as�n, elinize bir el feneri al�n, yatmadan önce ���klar� söndürün gözünüzü açt���n�zda kar��n�zda sadece sistem olsun. Sabah uyand���n�zda da sistemle uyan�n." �imdi böyle bir sisteme üye olan bir ki�inin durumunu, hayattaki rolünü dü�ünebiliyor musunuz? Sistem, elmas olmay� hedefleyin diyor, peki nas�l elmas olunacak: Elmas olmak için di�leri göstermek, yapay ihtiyaçlar üretmek, hayat� tükettirmek laz�md�r. Daha çok harcay�n, daha çok tükettirin, s�n�f atlay�n denilecek insanlara. Bu durumdaki bir insan art�k ezilen insanlara, fakirlere bakamayacak, onlar� es geçecek. Çünkü sürekli kendini dü�ünecek, sürekli bu sistemi anlatacak, yeni köleler bulacak, bunun tebli�ini yapacak.

�man etti�imiz kitap, bizlere zengin olmay� ö�ütlemiyor. "Yoksulu doyurmaya önayak olmayan dini inkar ediyor". Bizler Müslümanlar olarak zulme, sömürüye kar�� mücadele etmek durumunday�z. Bu �uurda olmayanlar�n, bunun için mücadele etmeyenlerin Müslümanl��� nereye kadard�r? Zulmün kol gezdi�i bir toplumda ya��yoruz. Yüzlerce köy yak�l�yor, bunu devlet bile itiraf ediyor. �nsanlar yerlerinden, yurtlar�ndan olup göç ediyorlar. Büyük �ehirlerin varo�lar�nda asgari ücretle ya�am kavgas� veren, gecekondularda ya�ayan yüz binlerce insan var. �stanbul'un %20'lik az�nl��� refah içinde ya�arken, geri kalanlar� ise asgari ücrete talim ediyor. Amway sistemi de zaten bu % 20'yi hedeflemektedir, Amway daha fazla tüketen insanlara hitap etmektedir. Gecekondu muhitlerini pek hedeflemez. Bu sisteme giren insanlar art�k asgari ücretle ya�amaya çal��anlar�n durumlar�n� dü�ünmeyeceklerdir. "Nas�l daha çok kazan�labilsin hesab�n� yapacaklard�r. Zulme, sömürüye kar�� ç�kmak art�k bir tarafta kalacak ve bir Amway üyesi bundan böyle Amerika'ya kar�� ç�kamayacakt�r.

Kur'an, müminlerden mallar� ve canlar�yla kendilerini Allah'a adamalar�n� �stemektedir. Kur'an'a göre imtihan�, mal�n� ve can�m Allah yolunda verenler imtihan� kazananlar olacakt�r. �imdi sormak gerekiyor: Bu sistemde kim mal�n� verir? Kim can�n� verir? Mal vermeden, can vermeden hayat� de�i�tirmek mümkün müdür? Sisteme bir borudan bak�yor gibi bakmay� ö�ütleyen Amway'e üye olan bir Müslüman, borunun d���nda kald��� için art�k �slam'la ilgilenemeyecektir.

Kur'an müminlerin hayatlar�n�n, her �eylerinin Allah için oldu�unu ifade eder. Bu sistemde ise her-�ey daha çok kazanmak içindir. Bu noktada art�k, insanlar bir tercihle kar�� kar��ya bulunuyorlar. Bu insan�n dinini olu�turan, önemli bir tercih bize göre.

Türkiye ve benzeri üçüncü dünya ülkelerine fiili sömürüden vazgeçip ba��ms�zl�k veren Bat�, bu ba��ms�zl��� kendisine pazar olma ve modernizmi seçme �art�na ba�lad�. �zmir �ktisat Kongresiyle kapitalizme geçen TC. Bat�'n�n üretti�ini alabilmek için bir zenginler s�n�f� olu�turmay� planlam��t�r. Bu plan�n ad�m ad�m cumhuriyet tarihi boyunca uyguland���n� ve en nihayet Turgut Özal'la beraber en iyi �ekilde kurumsalla�t���n� görüyoruz. Ekonomik büyüme için gerekli olan sürekli hayat� tüketmektir, i�te Turgut Özal bunu topluma a��lam��t�r. Önceleri Müslümanlar� sistemin kuyru�una takan egemenler, Özal'la beraber Müslümanlara sistemi payla�may� teklif etmi�, akabinde birçok �slami mahfil buna adeta 'atlam��' ve sistemin tad�n� alm��lard�r. Amaç her kesimden zenginler olu�turmak, daha çok zenginle�mekti. Daha çok zenginle�mek laz�m ki Amway'lerin mallar�n� alabilsinlerdi. Bu ancak ya�am seviyesi yükseltilerek mümkün olabilecekti. Daha fazla kazanan insan teknolojinin mamullerini alabilir. Bunun için de ihtiyaca göre de�il, tüketime göre bir ekonomi modeli olu�turuldu. Dolay�s�yla daha çok reklam, yapay ihtiyaçlar üretme, daha iyisini al�n vurgusu yap�ld�, yap�lmaya ba�land�.

�slam, hayat� tüketmek için de�il, hayatta adaleti sa�lamak için gelmi� bir dindir. Kapitalizm ise hayat� tüketmek için sürekli kendini pompal�yor. ��te Amway, kapitalizm dininin bir mezhebidir.

Üyelerine gökyüzünü vadeden Amway'in sistemle�tirdi�i bu u�ursuz mekanizmadan Müslümanlar�n uzak durmalar� gerekiyor. �slam'� gere�i gibi bilip ya�amayan ama �slam'a sayg� duyan, dolay�s�yla tebli�e aç�k insanlara �slam'dan önce Amway ula��rsa, Amway tehlikesi o 2aman daha somut bir hal al�r.

Art�k Türkiye'nin lüks otellerinde düzenlenen 100-200 ki�ilik Amway oturumlar�nda sakall� ve ba�örtülü insanlar�, ABD'I� Elmaslar� hep birlikte ç�lg�nca ayakta alk��larken görmek mümkün. Özel ya�amlar�nda takvay� ku�anmak ad�na evlerinde haremlik selaml�k uygulayan bu ki�ilerin bir ço�unu, ayn� salonda yan yana oturtan hangi kimliktir? Daha �imdiden Amway'in bu tür toplant�lar�nda "Elmas" olma yolunda "Liderli�i yakalam�� ba�örtülü k�zlar sahneye ç�kart�l�p alk��lat�l�yor ve Amway'lerle a��lanan kimli�in nas�l bir üst kimlik haline geldi�i �slam dü�manlar�nca zevkle seyrediliyor.

Bu ya�am tarz� insanlar�n kafalar�n� kölele�tirdi�inde, bu kafalara �slam kolay kolay giremez. Yeni bir ortak kültür olu�turmak isteyen bu sisteme kar�� Müslümanlar uyan�k bulunmak zorundad�rlar. Evrensel bir gönüllü kölelik dini bizim insanlar�m�z eliyle yayg�nl�k kazanmamal�d�r. Ayaklar� zincirleyen de�il kafalar�yla insanlar� kölele�tiren, dünya sömürüsünden pay kapmay� telkin eden bu sistem, bir örgütlülük düzleminde sessiz ve derinden ilerliyor.

Amway'i ve telkin etti�i ya�am tarz�n� vermeye çal��t�k, büyük sponsor Mr. Bob'�n da dedi�i gibi: "Amway bir ya�am biçimidir." Müslümanlar�n ya�am biçimi ise �slam'd�r. Amway gibi hayat� tüketmeyin!

(Ahmet Örs / Haksöz - 51. say�)