��te AKP ekonomisi: Bankalar y�zde 5, k�rlar� y�zde 65 b�y�d�

AKP'nin liberal-kapitalist ekonomi politikalar� en çok faiz kurumlar� bankalara yar�yor. Bankalar kârda rekor üstüne rekor aç�kl�yor. Bankalar�n faiz yar��� sonucu bankalar�n karlar� da çok yüksek rakamlarla artt�. Bu y�l�n ilk çeyre�inde bankac�l�k sektörünün net kar� yüzde 65 yükseldi. Geçen y�l�n ilk üç ay�nda 8 milyar 191 milyon lira kar eden sektör, bu y�l�n ayn� döneminde 13 milyar 517 milyon lira kar elde etti. Hiçbir ülkede olmayan ve Türkiye’de de çok az sektörde rastlanabilen bu yüksek karlar, bankalar�n faiz yar���n�n sonucu olarak dikkat çekiyor.

Sektörün Aktifleri Yüzde 5, Karlar �se Yüzde 65 Büyüdü

Bankac�l�k Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)’n�n aç�klad��� resmi rakamlara göre; Ocak-Mart dönemini kapsayan ilk çeyrekte Türk bankac�l�k sektörünün aktif büyüklü�ü yüzde 4,9, krediler yüzde 5,5 ve menkul de�erler yüzde 4,1 artt�. Bankalar�n kaynaklar� içinde en büyük fon kayna�� durumunda olan mevduatlar ise geçen y�l�n sonuna göre sadece yüzde 4,4 art�� kaydetti.

Bankac�l�k sektörün ana faaliyetlerini gösteren bu dört kalemdeki art��lar yüzde 4-6 aras�nda kal�rken, net kar oran�n�n yüzde 65 yükselmesi faiz oranlar�n�n yüksekli�iyle aç�klan�yor. Bu tablo, Faizlerin yüzde 100’ü a�t��� ve banka gelirlerinin yüzde 90’a yak�n�n faiz getirisinden kaynakland��� 1990’l� y�llar� hat�rlatt�. Bankalar�n y�lba��ndan bu yana her ay mevduat faizlerini yakla��k bir puan artt�rmalar�, finansman maliyetlerinin taban�n�n sürekli art�r�yor.

Borsadakilerin Karlara Daha Yüksek

Borsa �stanbul’da i�lem gören 10 mevduat bankas�n�n net kâr ortalamas� daha yüksek. Hisseleri halka aç�k olarak borsada i�lem gören Akbank, DenizBank, Garanti Bankas�, Halkbank, ICBC Turkey Bank, Türkiye �� Bankas�, QNB Finansbank, �ekerbank, Vak�fBank ve Yap� Kredi’nin kâr� ilk çeyrekte yüzde 68 artt�. Bu bankalar�n öz kaynak kârl�l��� da yüzde 15,3 düzeyinde gerçekle�ti.

Borsa �stanbul’da i�lem görmeyen Ziraat ise, Türkiye’nin en büyük aktif toplam�na sahip bankas� olurken, net kar�n� ilk çeyrekte geçen y�l�n ayn� dönemine göre yüzde 34,8 art�rarak 2 milyar 170 milyon liraya ç�kard�. Ziraat’in ilk çeyrek net kâr�, Borsa �stanbul’daki 10 mevduat bankas�n�n toplam kâr�n�n yakla��k 4’te birine denk geliyor.

Sahadaki en karl� 11 banka

Bankac�l�k sektörünün yakla��k yüzde 90’�n�n� olu�turan 11 bankan�n bu y�l�n ilk çeyre�inde elde ettikleri net kar rakamlar�yla, bu karlar�n�n art�� oranlar� �öyle:

�lk Çeyrek Kâr� (TL) Art�� Oran� (%)

Ziraat Bankas� 2,1 milyar 35

�� Bankas� 1,6 milyar 65

Garanti Bankas� 1,5 milyar 47

Akbank 1,4 milyar 39

Halk Bankas� 1,2 milyar 79

Vak�f Bank 1,2 milyar 132

Yap� Kredi 1 milyar 42

ING 592 milyon 572

DenizBank 558 milyon 86

QNB Finansbank 422 milyon 160

TEB 340 milyon 20

Bankalar�n yüksek kar art��lar� asl�nda geçti�imiz y�l�n ikinci yar�s�nda h�zlanmaya ba�lad�. 15 Temmuz ihanetinin ard�ndan Türkiye’ye kar�� giri�ilen alg� operasyonlar�n�n etkisiyle bankalar hem mevduat faizlerini hem de kredi maliyetlerinin periyodik olarak artt�rmaya ba�lad�. Bu t�rman���n da etkisiyle de olsa gerek borsada i�lem gören bankalar�n kar art��� 2016’da ise yüzde 50’ye yak�n oldu. Borsa �stanbul’da i�lem gören 10 mevduat bankas�n�n geçen y�lki kar�, 2015 sonuna göre yüzde 47,3 art��la 25,2 milyar lira oldu.

Faiz oranlar�n�n yüksek olmas�n�n ele�tiren bir ba�ka isimi ise Elaz�� Ticaret ve Sanayi Odas� Yönetim Kurulu Ba�kan� �dris Alan. Yat�r�mlar�n ve büyümek isteyen i�letmelerin önünde en büyük engelin yüksek faiz oldu�unu belirten Alan, "Bu konunun ivedilikle çözümünden yanay�z. �� dünyas�n�n en büyük beklentilerinden biri bu oranlar�n dü�ürülmesidir" dedi. �� dünyas�n�n en büyük çözüm orta��n�n bankalar oldu�unu kaydeden Alan, “Bankalar Do�u-Bat� ayr�m� yapmadan tüm i�letmelere e�it mesafede bulunularak i� dünyas�n�n yan�nda yer almal�d�r” ça�r�s�nda bulundu.

(�slam ve Hayat / Yeni �afak)