Irak, `resmen` s�m�rgele�tiriliyor

ABD aç�s�ndan e�er anla�ma 20 Ocak'tan önce tamamlan�rsa, yeni ba�kan�n anla�maya müdahale etme �ans� olmayacak ve yeni ba�kan anla�maya uymak zorunda kalacak. Anla�ma imzaland��� takdirde, anla�man�n 31. Maddesi uyar�nca, yeni ba�kan istese dahi 1 y�ldan önce asker çekemeyecek. �imdiki taslak anla�man�n iptali için bile 1 y�l önceden yaz�l� uyar� istiyor. Dahas� da var: Anla�man�n �artlar�n�n de�i�tirilmesi için her iki taraf�n da onay vermesi ve al�nacak karar�n her iki devletin anayasas�na uygun olmas� gerekiyor. Ancak �u anda Irakl�lar�n anla�may� imzalamama ihtimali de oldukça yüksek. Irakl�lar anla�may� yeni ba�kanla yapmak için ayak sürüyor. E�er anla�ma yeni ba�kana kal�r da, anla�may� Obama imzalarsa o zaman asker çekme prosedürü de anla�maya eklenebilir. McCain'e kal�rsa da ayn�s� geçerli. Yani özetle anla�man�n bir an önce imzalanmas� Irak, �ran ya da Türkiye'ye kar�� de�il, Barack Obama'n�n ba�kan seçilme ihtimaline kar��. Irak hükümeti'nin özellikle Suriye'ye Irak topraklar�ndan ABD askerleri taraf�ndan sonra yap�lan s�n�r ötesi operasyondan sonra Sünnilerin de nla�maya so�uk bakt��� biliniyor. Barzani de Irak içinde güç kazan�p anla�man�n bir an önce geçmesini temin etmek için ça�r�ld� Washington'a. Yani Obama ihtimaline kar��. 

IRAK HAVA VE DEN�Z SAHASINDA TAM EGEMENL�K 

�imdiye kadar SOFA ilgili öne ç�kan konular asker çekme �artlar� ve takvimi ile ABD askerleri ile paral� askerlerin yasal dokunulmazl�klar�yd�. Ancak ABD'nin ç�kar�na olabilecek ve sömürge �artlar�n� aratmayacak maddeler de var. Bu maddeler Irak'�n egemenli�ini neredeyse tamamen yok saymaktan da çekinmiyor. Anla�man�n detaylar�na gelince: Yine burada daha önce bahsetti�imiz gibi ABD'liler hava sahas� konusunda da tam anlam�yla bir tahakküm kuruyorlar: Sadece ABD uçaklar� de�il, ABD taraf�ndan onaylanm�� sivil uçaklar da hava sahas�n� kullanma, yak�t alma, ini� yapma ve bunlar� yaparken de herhangi bir ücret ödememe gibi haklara sahip oluyor. Bu uçaklar Irakl�lar taraf�ndan ne durdurulabilir ne de aranabilir. Ayn� haklar ABD gemileri ve Pentagon'la anla�ma yapan sivil gemiler için de geçerli.  

IRAK'IN ARAMA VE D�NLEME HAKKI YOK 

Irak ABD güçlerine kendi muhaberat�n� sa�lamas� için ücretsiz olarak telsiz frekanslar� ay�rmakla yükümlü tutuluyor. Ayr�ca hem askeri hem de sivil personelin Irak'a girmesi için ABD taraf�ndan verilmi� bir kimlik kart�na sahip olmas� yeterli say�l�yor ve bunun d���nda bir �ey sorulam�yor. ABD güçlerinin ve yüklenicilerinin Irak'a getirmek istedi�i talim ve hizmet amaçl� malzemelerin aranmas� ya da malsemelerin lisanslar�n�n sorulmas� tamamen yasaklan�yor. Buna ki�isel malzemeler ya da tüketim malzemeleri de dahil. Buna mukabil ABD'nin kültürel ya da tarihi eserlerin ülke d���na ç�kar�lmas�n� engelleyecek tedbirleri almas� ve gerekli düzenlemeleri yapmas� bekleniyor. Ancak tüm bu arama haklar�n�n kald�r�lmas�ndan sonra bunun nas�l denetlenece�i ya da yapt�r�m�n�n ne olaca�� sorusunun ucu aç�k b�rak�l�yor.

AMER�KALI'YA RUHSAT SORULMAYACAK

Pasaport yerine Irak'a girip ç�kacak Amerikal�lara bir de ehliyet ve ruhsat serbestisi getiriliyor. Ayn� �ekilde ABD'nin verdi�i ehliyetler ve i� yapma ruhsatlar� herhangi bir Irak müdahalesi, kontrolü ya da s�nav� olmaks�z�n ve ekstra ücret ödemeksizin Irak'ta kullan�labilecek. Konunun güvenlik ve egemenlik boyutu bir yana ciddi bir haks�z rekabete yolaçaca�� da a�ikar. ABD Askeri posta servisi de her tür Irak kontrolünden ba��ms�z olacak. 

ABD'N�N TUTUKLAMA VE GÖZALTI HAKKI KORUNUYOR 

Yine anla�maya göre ABD güçlerinin Irak makamlar�ndan izin almadan gözalt�na alma ve tutuklama hakk� "askeri operasyon" istisnas� ile korunuyor. Gözalt� ve tutuklamalar�n ço�unun operasyon s�ras�nda oldu�u hat�rda tutulmal�. �leride bu gözalt�na al�nanlar�n 24 saat içinde Irakl�lara teslimi ise mümkün olabilecek. Halen devam eden,  Irak güçleri ile ortak operasyonlar d���nda ABD güçlerinin Irakl�lar�n evlerini ve mülklerini aramaktan menedilmesi durumu da korunmu� oluyor.  

IRAK'TAK� KAYIPLARA K�ML�K TESP�T� 

Anla�man�n imzalanmas� durumunda Irak'�n kar�na olabilecek en önemli konunun halen kay�p hükmünde olan ve kendisinden haber al�namayan 18.000 ki�inin kimli�inin ortaya ç�kacak olmas�. Halen Irak'taki cezaevlerinde bulunan 18.000 ki�inin kimlik bilgilerini dahi Irak'a vermeyen ABD, anla�man�n yürürlü�e girmesi halinde halen bu tutuklular�n isim listesini ve ve tutuklular hakk��ndaki bilgiyi Irakl�lara verilecek. Tutuklular süreç içinde ABD'nin �artlar� ABD taraf�ndan belirlenmek üzere, ABD'nin takdir etti�i �ekil ve zaman ayarlamas� ile serbest b�rak�labilecek ya da Irakl�lara teslim edilecek.

(Kaynak: Dünya Bülteni)