Filistin soyk�r�m�na do�ru -1-

Prof. Dr. Richard FALK / Zaman 

Nazi soyk�r�m�n�n insan t�r�n�n kanl� tarihinin tamam� boyunca ortaya ��kan mutlak k�t�l��e yak�n oldu�u konusunda ��phe yoktur. Soyk�r�m�n kitleselli�i, gizlenmeyen soyk�r�m niyeti ve Avrupa'daki �l�m kamplar�nda icra edilmesine imkan tan�yan modernizmin zihniyet ve ara�lar�na istinat etmesi ahlaki tasavvurumuzda Nazi soyk�r�m�na �zel bir stat� kazand�rmaktad�r. Bu �zel stat�, sorgulanan hadiselerin sona ermesinden bu yana ge�en altm�� y�l� a�an bir s�reden beri b�t�n i�ren� ger�ekleriyle filmler, kitaplar ve farkl� k�lt�rel �r�nlerle s�rekli olarak takdim edilerek sergilenmektedir.

Nazi soyk�r�m�n�n hat�ras�, �zellikle Almanya'daki Nazi y�netimi d�nemi boyunca ya�anan deh�etli hadiseleri tasvir etmek i�in kurulmu� olan �ok say�daki m�zenin varl���yla s�rekli olarak canl� tutulmaktad�r.

Bu ge�mi�e ra�men, Filistin halk�na y�nelik olarak �srail taraf�ndan s�rekli ve yo�un bir �ekilde s�rd�r�len istismar� "soyk�r�m" gibi tahrik edici bir ifadeyle tasvir etmek zorunda oldu�unu hissetmek bir Amerikan Yahudisi olarak benim a��mdan �zellikle elem vericidir. Kelime Yunanca'daki (tamamen anlam�na gelen) holos ile (yakmak anlam�na gelen) kaustos kelimelerinden t�retilmi�tir ve kad�m Yunan'da ilahlara sunulan kurban�n tamam�yla yak�lmas�n� ifade etmek i�in kullan�lm��t�r. Temelinde dini bir y�k�ml�l���n bulunmas� nedeniyle Yahudi literat�r�nde Tevrat'taki kabaca 'felaket' olarak �evrilebilecek olan ve Frans�z film yap�mc�s� Claude Lanzmann taraf�ndan Nazi tecr�besini anlatan 1985 yap�m� 9 saatlik g�nceye de isim olan 'Shoah' tabirini tercih etmek i�in bir temay�l de mevcuttur. Adland�rma konusunda daha da hassas olan Almanlar, yapt�klar� �eyi resmi olarak "Yahudi Meselesinin Nihai ��z�m�" olarak tan�mlamaktad�rlar. Elbette ki bu nitelendirme de hatal�d�r, zira Yahudi olmayan Romen veya Sintiler (�ingeneler), Yehova �ahitleri, homoseks�eller, engelli ki�iler, siyasi muhalifler gibi bir dizi kimli�in sahipleri de benzer �ekillerde soyk�r�m uygulamalar�n�n hedefi olmu�lard�r.

Filistinlilere yap�lan uygulamalar�, Nazilerin i�ledikleri s�z konusu toplu zul�mler ile ili�kilendirmek gereksiz bir abart� m�d�r? Bence de�il. Gazze'deki son geli�meler �zellikle rahats�z edicidir, zira �srail ve m�ttefikleri taraf�ndan gaddarl���n en son derecesindeki uygulamalarla, bir toplulu�un ya�amsall���n� kas�tl� olarak b�t�n�yle tehdit edecek �artlara mahkum etme niyeti son derece a��k bir �ekilde ifade edilmektedir. �nerilen �ey, fiilen bir soyk�r�ma yol a�an bu y�netim tarz�n�n engellenmesi i�in d�nya h�k�metlerinin ve uluslararas� kamuoyunun acilen harekete ge�mesi ve s�rmekte olan soyk�r�m temay�l�n�n toplu bir trajediye yol a�madan durdurulmas� i�in acil bir �a�r�y� temsil etmektedir. �ayet, ge�enlerde BM G�venlik Konseyi taraf�ndan kabul edilen "insan� m�dahale" temelinde "koruma sorumlulu�u" anlay��� uygulamaya ge�irilecekse, buna �imdi Gazze halk�n� daha fazla ac� ve eziyet �ekmekten koruyarak ba�lanabilir. Fakat, ABD'nin �srail'e verdi�i destek ile Avrupa h�k�metlerinin son zamanlarda Filistinli bir siyasi g�� olan Hamas'�n ��kertilmesi konusunda ortaya koydu�u yasal olmayan �abalar�n derecesi dikkate al�nd���nda, bu kriz kar��s�nda BM'nin bir �ey yapmas�n� beklemek ger�ek�i olmayacakt�r.

ABD de AB de su� ortakli�i yapiyor...

Gazze'deki yap�lan bask�lar�n soyk�r�m potansiyeli oldu�u kabul edilse ve Amerika'n�n jeopolitik �emsiyesi alt�nda �srail'in dokunulmazl��� bir kenara b�rak�lsa bile Gazze'de herhangi bir koruyucu eylem yap�labilmesinin bir garantisi yoktur. 1994'te Ruanda'da meydana gelen soyk�r�mda g��l� ilerleme sinyalleri mevcuttu, ve yine de bunu durdurmak i�in hi�bir �ey yap�lmad�; 1995'te Srebrenica'da birka� ay �ncesinde D�nya Mahkemesi'nin 'soyk�r�m' olarak tan�mlad��� bir hadise olarak Bo�naklara y�nelik katliam yap�l�rken BM ve d�nya seyretti; benzer �ekilde ge�ti�imiz y�llarda Darfur'da defalarca kitlesel katliam oldu�u s�ylenen hadiseler meydana gelirken uluslararas� camia ne tehdit alt�ndakileri korumak ne de �at��an etnik gruplar aras�nda bir �ekilde yetki ve kaynaklar�n payla��m�n� sa�layarak �at��may� ��zmek i�in neredeyse parma��n� bile k�p�rdatmad�. Fakat Gazze, hen�z kitlesel �l�mlerle sonu�lanmasa bile, ahlaki a��dan �ok daha k�t�d�r. Durum �ok daha k�t�d�r, ��nk� uluslararas� toplum, baz� mensuplar� Gazze'deki yakla��m�nda �srail'i aktif olarak te�vik edip yard�mc� olurken sadece sergilenen �irkin manzaray� seyretmekle yetinmektedir. Yaln�zca Birle�ik Devletler de�il, ayn� zamanda Avrupa Birli�i de su� ortakl��� yapt��� gibi, M�s�r ve �rd�n gibi kom�u �lkeler de kendi s�n�rlar� i�indeki M�sl�man Karde�ler'in g�c�n�n art��� nedeniyle bir �ekilde kendi problemleriyle ili�kilendirdikleri Hamas'a y�nelik endi�elerinin etkisiyle su�a i�tirak etmektedirler. 1936 Olimpiyat Oyunlar�'nda Avrupa'daki liberal demokrasilerin Hitler'e kar�� h�rmetk�r tutumlar�n� ve daha sonra Nazi Almanyas�'ndan ka�an on binlerce Yahudi g��meni geri �evirdiklerini hat�rlatmak faydal� olacakt�r. Ben birebir mukayese yap�lmas�n� �nermiyorum, fakat �srail'in Gazze'deki politikalar� ile ili�kilendirilen bir su� i�leme �eklinin fiilen 21. y�zy�l�n �nde gelen demokrasileri taraf�ndan desteklenmekte oldu�unu vurgulamak istiyorum. Bu s�ylenenleri temellendirmek i�in mevcut durumun ge�mi�ine bakmam�z gerekmektedir. Neredeyse k�rk y�ldan, yani 1967'den bu yana Gazze, �srail taraf�ndan i�gal edilerek bu kalabal�k b�lge b�t�n n�fus i�in g�nden g�ne ac� ve keder kazan�na d�n��t�r�lm��t�r. Gazzelilerin yar�dan fazlas� sefalet i�indeki g��men kamplar�nda ya�am s�rmektedir ve �ok daha fazlas� temel insan� ihtiya�lar�n� kar��lamak i�in bile insan� yard�ma ba��ml� durumdad�r. 2005'te, Sharon'un y�netimindeyken b�y�k bir tantana ile �srail, s�zde askeri i�galini sona erdirerek yerle�im yerlerini bo�altm��t�. Bu s�re�, �srail, s�n�rlar�n, hava sahas�n�n ve deniz sahilinin kontrol�n� tam olarak elinde tuttu�u ve �iddetli sald�r�lar yaparak, Gazze'ye f�zeler g�ndererek ve uluslararas� hukuku do�rudan ihlal eden suikast f�zeleri g�ndermek ve s�zde fiziki ayr�l���ndan bu yana 300'den fazla Gazzeli sivilin �l�m�n� yol a�mak suretiyle Gazze'deki askeri kontrolde �srar etti�i i�in b�y�k oranda bir hileydi.

F�l�st�n'de demokras�y� sabote eden g��ler

Hikayenin bu ilk k�sm�nda pek de beklenmeyen dramatik ve daha da k�t�ye gidi�e yol a�an bir d�n���m, Ocak 2006'da yap�lan ulusal meclis se�imlerinde Hamas'�n galip gelmesiyle meydana geldi. Hamas'�n, �zellikle Washington taraf�ndan (�iddetin bir alternatifi olarak) politik s�rece ba�l�l���n� g�stermek i�in se�imlere kat�lmaya te�vik edilmi� olmas� ve daha sonra ba�ar� cesaretini g�sterdi�i i�in k�t� bir �ekilde cezaland�r�lmas� ac� bir ironidir. Bu se�imler, eski Amerikan Ba�kan� Jimmy Carter'�n ba�kanl���nda uluslararas� g�zlem alt�nda ger�ekle�tirilmi� ve tamamen adil bir se�im oldu�u ilan edilmi�ti. Bizzat Carter ge�enlerde �srail'in/Amerika'n�n bu �ekilde yap�lan demokratik bir se�imin sonucunu reddetmesini 'kriminal' bir tav�r olarak niteledi. Ayn� �ekilde bu durum Bush'un ba�kanl���nda, halihaz�rda Irak'taki politik ba�ar�s�zl���n g�lgesinde kalan bir �aba olarak b�lgede demokrasiyi te�vik kampanyas�n�n itibar�n� da derin bir �ekilde zedelemektedir.

Filistin se�imlerini kazand�ktan sonra Hamas, �srail'e kar�� �iddetten vazge�meyen ve siyasi bir varl�k olarak Yahudi devletini tan�may� reddeden ter�rist bir organizasyon olarak k�nand�. Asl�nda Hamas'�n davran��� ve bak��� olduk�a farkl�d�r. Siyasete dahil oldu�u andan itibaren Hamas di�er Filistinli gruplarla, �zellikle de Fetih ve Mahmud Abbas'la bir 'birlik' h�k�meti kurmaya haz�rd�. Bunun da �tesinde, y�neticileri, �ayet �srail sonunda BM G�venlik Konseyi'nin ittifakla ald��� 242 ve 338 say�l� kararlar�n� uygulayarak 1967 �ncesi s�n�rlar�na d�nmeyi kabul edecek olursa �srail'in varl���n� kabul etme y�n�nde bir iste�e de sahiptiler. Daha da dramatik olan�, Hamas'�n �srail'e on y�ll�k bir ate�kes �nermesi ve daha da ileri giderek 18 ay boyunca s�ren ve daha �ok �srail'in Gazze'deki �iddete dayal� provokasyonlar�na mukabil ortaya ��kan gereksiz tepkilerle me�gul olmak i�in bozulan tek yanl� bir ate�kesi y�r�rl��e koymas�yd�. �srail istihbarat� Mossad'�n eski ba�kan� Efraim Halevi'den aktar�ld���na g�re: "�srail'in Hamas'tan istedi�i �iddeti sona erdirmektir, diplomatik tan�nma de�ildir." Ve Hamas'�n �nerdi�i, �srail'in ise reddetti�i �ey tam olarak da buydu.

Hamas ve Filistinli di�er a��r�l�k��lar�n sahip olduklar� ana silah, say�s� alt� y�lda 12'yi ge�meyen �sraillinin �l�m�ne yol a�an Kassam f�zeleriydi. Her bir sivilin �l�m� kabul edilemez bir trajedi olsa bile, iki taraftaki �l�m ve yaralanmalar�n oran� hakl� olarak d�nyan�n en b�y�k hapishanesi olarak g�r�len muhasara alt�ndaki Gazze halk�na y�nelik olarak s�rd�r�len ve devaml� olarak daha a��r� g�� kullan�lmas� ve toplu cezaland�rmaya yol a�an g�venlik anlay���n� sorgulan�r hale getirecek derecede e�itsizdir. �srail ile Birle�ik Devletler, diplomasiyi denemek ve demokratik sonu�lara sayg� duymak yerine Hamas'�n Gazze'yi y�netme te�ebb�s�nde ba�ar�s�z olmas�na yol a�mak i�in tasarlanm�� bir dizi uluslararas� �abay� organize ederek g��lerini 2006 se�imlerinin sonu�lar�n� tersine �evirmek i�in kulland�lar.... Bu �abalar ma�lubiyete u�ram�� olan Fetih unsurlar�n�n bir b�t�n olarak Filistinlilerin temsilcisi olacak bir h�k�met kurulmas� konusunda Hamas ile i�birli�i yap�lmas�ndaki isteksizlikleri nedeniyle daha da g��lendirildi.

(*) Bu yaz�y� Zaman i�in kaleme alan Ord. Prof. Falk, d�nyaca �nl� uluslararas� ili�kiler hocas�d�r. Princeton �niversitesi ��retim �yesi olan ve Filistin Raporu b�y�k yank� uyand�ran Falk, de�i�ik dillerde yay�nlanm�� �ok say�da kitap ve makalesiyle biliniyor.