BM Raport�r�: 35 milyon insan a�l�ktan �l�yor veya �lmek �zere

Birle�mi� Milletler (BM) G�da Hakk� Özel Raportörü Prof. Dr. Hilal Elver, küresel iklim de�i�ikli�i, ekonomik buhranlar, siyasi istikrars�zl�k, salg�n hastal�klar ve çat��malar�n dünya çap�nda beklenen g�da krizini erkene ald���n� öne sürerek �u anda 821 milyon ki�inin g�daya ula�makta güçlük çekti�ini, 35 milyon ki�inin de açl�ktan öldü�ü veya ölmek üzere oldu�unu söyledi.

Prof. Dr. Elver, AA muhabirine, dünya genelinde alarm veren g�da krizi, açl�k ölümleri, kitlesel göçler, Bat�l� ülkelerin Afrika’n�n verimli tar�m arazilerini sat�n almas�, k�tl��a kar�� geli�tirilmesi gereken acil eylem planlar�, yeni tar�msal üretim politikalar� ve Türkiye’yi bekleyen riskler hakk�nda konu�tu.

Elver, bin y�llard�r görülen orman yang�nlar� ve sellerin son 10 y�ld�r ya�anan iklim de�i�ikli�iyle daha y�k�c� olmaya ba�lad���n� belirterek bunun da gelecek y�llarda g�da krizini tetikleyecek en önemli faktörlerin ba��nda yer alaca��n� vurgulad�.

Birle�mi� Milletler G�da ve Tar�m Örgütü (FAO) gibi kurumlar taraf�ndan yay�mlanan raporlarda dikkat çekilen g�da krizinin art�k alarm verdi�ini kaydeden Elver, bu durumdan hangi ülkelerin ve dünya genelinde ne kadar insan�n etkilenece�i ve olas� senaryolar�n tart���lmaya ba�land���n� ifade etti.

Elver, dünyada g�daya ula�amayan ya da g�da güvencesi olmayan insan say�s� tahminlerinin 700 milyondan 821 milyona ç�kt���n� vurgulayarak “Çok ciddi önlemler al�nmas�na ra�men bu rakamlar dü�medi, tam tersine son 5 y�lda giderek artt�. ��te bu dünya için bir alarm niteli�i ta��yor. Dünyadaki açl�k sorunu maalesef durdurulam�yor ve sorun giderek büyüyor.” dedi.

�klim krizi, çat��malar, sava�lar, artan eksilen ekonomik durumlar, para piyasalar�ndaki fiyat dalgalanmalar� gibi durumlar�n g�da krizini tetikleyen en önemli nedenler oldu�unu ifade eden Elver, 2019 y�l� sonunda ba�layan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salg�n�n�n da önemli bir faktör olarak bu etkenler aras�na yerle�ti�ini kaydetti.

Elver, gelecek y�llarda bu tür küresel salg�nlar�n devam edece�ine dikkati çekerek �öyle konu�tu:

“Daha önce g�da krizini bir veya iki nedenle aç�klayabiliyorken bugün hepsini bir arada ya�ayabiliyoruz. Amerika’n�n salg�n krizinin en yo�un ya�and��� güney eyaleti Mississippi ve Indiana’da �u anda çok ciddi f�rt�nalar oluyor. Türkiye’de de benzer bir durum ya�ad�k. Mu�la ve Antalya’da orman yang�nlar� ya�an�rken bir anda Karadeniz’de ciddi sel bask�nlar� ya�and�. Yani tüm dünyay� bir anda birçok felaketle u�ra�acak bir dönem bekliyor.”

“Akut g�da sorunu ya�ayan 98 milyon insan Afrika’da ya��yor”

Prof. Dr. Elver, iklim ve g�da krizinin global bir sorun oldu�unu dolay�s�yla bunun da global politikalarla çözülebilece�inin alt�n� çizdi.

2020 y�l�nda 55 ülke/bölgede en az 155 milyon ki�inin g�da kriz ile kar�� kar��ya kal�rken, salg�nla bu say�n�n 265 milyona ç�kt���n� ifade eden Elver, “Dünya genelinde 35 milyon insan açl�ktan ölüyor veya ölmek üzere.” ifadesini kulland�.

Rakamlar� “felaket” olarak de�erlendiren Elver, �u bilgileri payla�t�: “Akut g�da sorunu ya�ayan 98 milyon insan Afrika’da ya��yor. Bunun haricinde geçen y�l�n en kötü 10 g�da krizi ya�ayan ülkesi aras�nda Güney Sudan, Yemen, Somali, Afganistan, Suriye, Demokratik Kongo ve Haiti yer al�yor. Bu ülkelerin durumu acil. G�da krizinin en somut ya�and��� 55 ülke veya bölgede 5 ya� alt� 16 milyon çocu�un durumu çok kritik. 16 milyon çocuk öldü ölecek. Dünya genelinde 150 milyon çocuk ise beslenme yetersizli�inden muzdarip.”

Elver, gelecek y�llarda g�da sorunu veya kronik açl���n en somut ya�anaca�� ülkelerden birinin de Afganistan olaca��n� söyleyerek yakla��k 1 milyon Afgan çocu�un akut g�da yetersizli�inden dolay� ölebilece�i uyar�s�nda bulundu.

Küresel insani yard�m örgütleri, Dünya Bankas� gibi kurumlar�n yard�mlar�n� kesmesi durumunda Afganistan’da milyonlarca çocu�un ölebilece�ini söyleyen Elver, “Böyle bir olas�l�k durumunda bu kurumlar milyonlarca çocu�un ölümüne göz yummu� ve müthi� bir insanl�k suçu i�lemi� olacaklar.” ifadesini kulland�.

“Zengin �irketler ve devletler Afrika’da büyük topraklar ald�”

Elver, muhtemel g�da krizinde Afrika k�tas�n� büyük sorunlar�n bekledi�ini, Sahra Alt� Afrika’ya nazaran daha iyi durumda olan Kuzey Afrika’daki verimli tar�m arazilerin ise zengin ülkeler taraf�ndan yerel halk�n elinden al�nd���n� söyledi.

Avrupa’y�, Kuzey Afrika’n�n besledi�ini söyleyen Elver �öyle devam etti: “Kuzey Afrika’daki bütün tar�m Avrupa’ya gidiyor. Salg�n döneminde bu ülkeler çok zor durumda kald� çünkü Avrupa’ya ihracat yapamad�lar. 2007- 2008 y�llar�nda ya�anan ekonomik kriz, g�da krizine dönü�mü�tü ve do�al kaynaklar� yetersiz olan ülkeler bu Afrika ülkelerinde tar�ma elveri�li ve hiç el de�memi� çok büyük topraklar sat�n ald�lar. Afrika, Asya veya Güney Amerika’daki yerli halk�n topraklar� zengin �irketlerin ve zengin ülkelerin topra�� haline geldi. �nsanlar Alman �irketlerin sat�n ald��� kendi topraklar�nda i�çi olarak çal���yor. Bu ciddi bir insanl�k sorunu. Afrika’da olas� en kötü senaryo buydu ve bu da oldu.”

“80 milyon insan yollarda”

Prof. Dr. Elver, iklim krizi ve ona paralel ortaya ç�kacak olas� bir g�da krizinin tüm dünyada yeni bir göç dalgas�n� derinden tetikleyece�ini belirterek dünya genelinde 80 milyon insan�n yollarda oldu�una dikkati çekti.

Elver, “Afrika ülkelerinden beklenen bir göç dalgas� riski vard�. �u anda Afganistan’dan hareket halinde bir göç dalgas� var. Sava� ve çat��malardan kaçanlar� uluslararas� hukuk koruyor ve s���nmac� olarak al�yor. Ama iklim de�i�ikli�i nedeniyle topraklar�ndan edilmi� insanlar� hiçbir ülke alm�yor. Bunlar� koruyan bir hukuk sistemi henüz yok.” dedi.

“Türkiye do�ru üretim teknikleriyle iklim krizine yan�t verebilir”

Elver, Türkiye’nin biyolojik ve iklim çe�itlili�i aç�s�ndan oldukça �ansl� oldu�unu ama bir Akdeniz ülkesi olarak da ciddi risk ve tehdit alt�nda kald���n� belirtti.

Türkiye’nin birçok ülkenin tersine temel g�da maddelerinde hala kendine yetebildi�ini aktaran Elver, “Bu�day veya temel g�da maddelerinde e�er uygun üretim tekniklerine geçersek olas� bir iklim krizine uzun süre ve daha rahat cevap verebiliriz. A��r� üretim ve a��r� tüketim iklim de�i�ikli�ini tetikliyor. Dolay�s�yla öyle bir üretim tekni�i geli�tirmeliyiz ki hem üretim yapal�m hem de iklim de�i�ikli�ini tetiklemeyelim.” de�erlendirmesinde bulundu.

“Param�z olsa bile çay, kahve bal�k gibi ürünleri alamayaca��z”

Elver, g�da krizinin yak�n zamanda ba� gösterece�i, parayla bile yiyeceklere ula�man�n imkans�z olaca��na dair teorilerle ilgili olarak, “Ekmek bulamayaca��m�z kadar korkunç bir dönemin gelece�ini dü�ünmüyorum. Ama belli iklim �artlar� gerektiren kahve, çay, pirinç ve bal�k gibi ürünlere param�z olsa dahi ula�amayabiliriz. Çünkü üretimi s�n�rl� ve çok pahal� ürünler olacak.” diye konu�tu.