DO�RUYA ULA�MAK ���N DO�RU ELE�T�R� �ARTTIR

DO�RUYA ULA�MAK ���N DO�RU ELE�T�R� �ARTTIR

M�sl�manlar aras�ndaki baz� fikri ayr�l�klarda, hakk�n ortaya ��kmas� i�in ele�tiri yap�l�rken dengenin bir t�rl� sa�lanamad��� a�ik�rd�r. G�zlemledi�imiz kadar�yla bir k�sm�n�n me�rep ve mezhep taassubu sebebiyle hemen hi� ele�tiriye a��k olmad���, geleneksel olarak edindi�i, bulundu�u ortamda ne s�ylenmi� ve anlam�� ise onun d���nda anlat�lanlar�n bir �ey ifade etmedi�i, yap�lan ele�tirilerin ciddiye al�nmad��� bir durumun ortada oldu�udur.

Buna kar��l�k do�ruya ula�maya namzet olanlar ise,  ger�ekten vahiy ve s�nnet �er�evesinde hareket etmek y�n�nde irade g�steren, ara�t�ran, farkl� kaynaklara m�racaat eden ve en do�ru olan� vahyin s�zgecinden ge�irerek bulmaya �al��anlard�r. Fakat do�ruyu ararken ve muhataplara ula�t�r�rken kullan�lan �sl�ptan kaynaklanan problemler olabilmektedir.

Her durumda hakk�n ortaya ��kmas� i�in, bir tezi savunurken, bir muhatab� ele�tirirken nelere dikkat etmemiz gerekti�i ve neler yapabilece�imiz �ok �nemlidir.

Ele�tiri, kusurlar�n g�r�l�p, hakk�n ortaya ��kar�lmas� i�in gereklidir. Bir insan�n, bir eserin vs yanl��lar�n�n ve do�rular�n�n ortaya konulmas� ve gereken tashihin yap�lmas� maksad�yla incelenmesi do�ald�r, yeter ki maksat ba�c� d�vmek de�il, �z�m yemek olsun.

Bu noktada Kur�an-� Kerim m�kemmel bir tenkid kitab�d�r. Yanl�� olan her �eyi ele�tirir ve hakk� ortaya koyar, hat�r, g�n�l ad�na hi�bir yanl��a g�z yummaz. M�minler de buradan yola ��karak, yanl��a ortak olmamak, yanl���n devam etmemesi i�in hat�r ve g�n�l k�rmama kayg�s� gibi ki�isel zaaflar� ortadan kald�rmal� ve g�zel bir �sl�pla hakk� anlatmal�d�r.

Ele�tiri yap�c� olmal�, yoksa k�rmak ve k�st�rmek ele�tiri de�ildir, cedelle�medir ve ki�isel kaprisin, k�skan�l���n �n plana ��kmas� ve kar��s�ndakini alt etmekten ba�ka bir �ey d���nmemek demektir.

Yerine g�re isim vermeden, do�ru ilkelerin hat�rlat�lmas� �eklinde yap�lan ele�tiriler, muhatab�n kendi durumunu d�zeltmesine vesile olur ki, Rasulullah (a.s.)��n ��retti�i �slam ahlak�na en uygun olan da budur. �nsanlar�n dalalette bulunmalar�na �z�len ve hidayete ermelerine sevinen M�minler bu Nebevi metodu takip etmelidirler. Kayg�m�z, ne yapmal�y�m da insanlara do�rular� anlatmal�y�m kayg�s� olmal�. Bunu yaparken de muhatab�n, s�ylediklerimizi kolayl�kla anlayaca�� sadelikte konu�mal�, i�ten ve samimi oldu�umuzu g�stermeliyiz.

�Rabbinin yoluna hikmetle ve g�zel ���tle �a��r ve onlarla en g�zel bir bi�imde m�cadele et.� ( Nahl Suresi - 125)

Ele�tiride daha �ok fikir �zerinde durulmal� ve fikirler tenkid edilmelidir. E�er �ah�slar birbirlerinin ki�iliklerini hedef almaya ba�lam��larsa bu takdirde i� sen-ben kavgas�na d�nm�� ve  do�ru olan�n ortaya ��kmas� engellenmi� olur.

Ele�tiriden rahats�z olmamam�z gerekiyor. Kedine g�venen ki�iler rahats�zl�k de�il, hay�r ve g�zelli�in ortaya ��kaca��n� umarak memnuniyet duyarlar ele�tiriden. Bir�ok yanl�� anlamalar ele�tiri sayesinde a���a kavu�ur ve yap�c� ele�tiriler yeni dostluklar�n ba�lamas�na sebep olur.

��yilikle k�t�l�k e�it olmaz. Sen, en g�zel olan bir tarzda (k�t�l���) uzakla�t�r; o zaman, (g�r�rs�n ki) seninle onun aras�nda d��manl�k bulunan kimse, sanki s�cak bir dost(un) oluvermi�tir.� (Fussilet Suresi - 34)

�slami �uran�n bir gere�i olan tenkid, ortak g�r���n ortaya ��kmas� i�in gereklidir. Hat�r ve g�n�l ad�na birbirlerini �evetleyen� ve yanl��lar� hep g�rmezden gelenler do�ruyu nas�l bulabilirler? Hep Rasulullah (a.s.)��n yan� ba��nda bulunmu� olan Hz. Ebubekir halife se�ildi�inde, Mescid�de M�sl�manlara hitaben �Do�ru olan� yaparsam bana yard�mc� olunuz, yanl�� bir �ey yaparsam beni ikaz ediniz� diyerek bu konuda �rnek bir tav�r sergilemi�tir. Ondan sonra Hz. �mer�e, Kur�an nesli sahabenin �Yanl��a saparsan gerekirse seni k�l��lar�m�zla d�zeltiriz!� ikaz� da, ilk neslin hassasiyetini ve ele�tiri konusunda hal-hat�r g�zetmeyen tavr�n� g�stermesi a��s�ndan �nemli bir �rnektir.

�uras� da var ki, ele�tiri kurumunu, yaln�zca ba�kalar�na y�nelik de�il, kendimize y�nelik de i�letilmemiz elzemdir. Buna �zele�tiri denmektedir ve bu yaln�zca bireyler i�in de�il, cemaatler i�in de ge�erlidir. Kendi kendilerini g�zden ge�iren, kusurlar�n� tesbit edip giderme yolunu se�en ki�i ve cemaatler do�ruya ula�ma konusunda yol almaya namzettir. Bu durum hem bireyin, hem de toplumun zihin in�as� i�in �ok �nemlidir. Rabbimiz bizlere �Siz Kitab� okudu�unuz halde, ba�kalar�na iyili�i emredip kendinizi unutuyor musunuz? Bunun yanl�� oldu�unu d���nemiyor musunuz?� (Bakara Suresi - 44) ayetiyle �nemli bir uyar� yapmaktad�r.

�u halde M�sl�manlar�n birbirlerine ���t verip hat�rlatmada bulunmalar� ve yanl��lar�n� g�rd�klerinde birbirlerini d�zeltici bir �sl�pla uyarmalar�, ele�tirmeleri �ok �nemlidir. Gelen ele�tirileri olgunlukla de�erlendirmek, �zerinde samimi bir �ekilde d���nmek, Kur�an-� Kerim ve Rasulallah��n �rnekli�i �er�evesinde iyili�i emr, k�t�l�kten nehy sorumlulu�umuzun ayr�lmaz par�as�d�r.