Dersim katliam�na kat�lan askerlerin ifadeleri kan donduruyor
`Kara Vagon-38 Dersim S�rg�nleri` adl� belgeselde o d�nemde Dersim harekat�na kat�lan askerler konu�tu. �ki askerin anlatt�klar� insan�n kan�n� donduracak cinsten... Ba�bakan Recep Tayyip Erdo�an`�n 1937-1938 y�l�nda Dersim`de meydana gelen olaylar i�in `katliam` ifadesini kullanmas�ndan sonra o g�nlere ait belgeler de g�n y�z�ne ��kmaya ba�lad�. Buna benzer bir a��klamay� daha �nce de �hsan Sabri �a�layangil yapm��t�, ma�aralara ka�an insanlar d��ar� ��karmak i�in zehirli gaz bombalar�n� at�klar�n� s�yl�yordu. O d�nem Dersim harekat�nda yer alan emekli generallerden Muhsin Batur ise `An�lar ve G�r��ler` adl� kitab�nda katliam� do�rularcas�na `okuyucular�mdan �z�r diliyor ve ya�ant�m�n bu b�l�m�n� anlatmaktan ka��n�yorum` diyecekti. Son olarak `Kara Vagon-38 Dersim S�rg�nleri` adl� belgeselde o d�nemde Dersim harekat�na kat�lan askerler konu�tu. �ki askerin anlatt�klar� insan�n kan�n� donduracak cinsten. HAREKATA KATILAN �K� ASKER KONU�TU Ve �imdi Dersim`de isyan�n var olup olmad���, katliam ya�and� m� tart��malar�n�n oda��nda y�netmen �zg�r F�nd�k `Kara Vagon-38 Dersim S�rg�nleri` adl� belgeselle kar��m�za ��k�yor. 5 May�s`ta Bilgi �niversitesi`nde galas� yap�lacak olan belgeselde Dersim katliam�nda s�rg�ne gidenler, gittikleri yerlerden ac� ve g�zya�lar�yla `ya�an�lanlar�` ve `s�rg�nleri` anlat�yor. Belgeselin en �nemli yan� ise o d�nemde Dersim`deki harekata kat�lm�� orduda g�revli iki askerin anlat�m�. Askerlerden birinin ad� Haydar Dede. Belgesele konu�an Hayder Dede anlat�yor: `Bir alay komutan�m�z geldi, Konya`dan. Dedi ki; `Arkada�lar, vatanda�lar d�nyada d�rt hain vard�r` dedi. `Biliyor musunuz?` Biz nereden bilelim d�rt haini. `bak` dedi. `Biri fani (veya vali), biri kurt, biri domuz, biri de K�rt` dedi. Bu d�rd�n� de ayn� anda s�yledi.``Adamlar� vurduk, vurdular. �imdi ��yle kol kola takt�lar. ��yle kol kola takt�lar be� y�z, alt y�z ki�iyi a��r makineli t�feklerle ��yle �ld�rd�ler. Har�ik �rma��na koydular, �rmak k�pk�rm�z� akt�. Yan�z bir kad�n kendisini suya att�, ka�t� kurtuldu.` Yine Haydar Dede adl� asker anlat�yor: `Bomba at�p i�eri girdiler. Yetmi� �� ki�iyi i�erden ��kard�lar, yedisi erkekmi�. Gerisi kad�n ve �ocuk.` Belgesele konu�an askerler birisi de Eskeri Akyol. Dersim olaylar�n�n ya�and��� d�nem 2. Tabur 9. B�l�k`te askerlik yapan 101 ya��ndaki Eskeri Akyol, ya�an�lanlar� vah�et olarak nitelendiriyor begeselde... 74 y�l sonra konu�an Akyol, Dersim`e Diyarbak�r`dan 7 g�n 7 gece y�r�yerek gittiklerini s�yl�yor: `Gittikten sonra bizi Ali Bo�az�`na verdiler. Gitti�imizde askerler evleri yak�yordu. Ula�t�klar� t�m evleri yak�yorlard�...` Katliamdan kurtulabilenlerin ma�aralara sakland�klar�n�, kimisinin ise Munzur nehrini a�arak �ngilizlere ve Ruslara s���nd�klar�n� anlat�yor Akyol... `�ZERLER�NE GAZYA�I D�K�P YAKIYORLARDI` Ma�aralara girmekten korkuyorlarm�� askerler, ama `girin` talimat� �zerine askerler ma�aralar� ate�e veriyor; bu k�sm� Akyol �u s�zlerle anlat�yor: `Bombalar� atmak zorundayd�k ma�aralara. Sonra gidip bakt���m�zda �yle �o�u ya�l� benim gibi. Getirip �st �ste y���yordu askerler ve �zerlerine gazya�� d�k�p ate�liyorlard�... �yle canl� canl�...` Eskeri Akyol anlat�yor yine: `�ok �ld�r�ld�ler! Askerlerden de, ahaliden de �ok insan �ld�r�ld�. Yukar� Kutu deresinde ceset kokusundan durulam�yordu. �nsanlar� �ld�r�p atm�lard�.�ylesine felaket g�r�lmemi�tir. Askerler Allah`�n merine kar�� geliyorlard� ha...` Askeri Akyol, r�portaj� yapan muhabirin `Tahminen ka� ki�i �ld�rd�n�z?` sorusuna, `Valla ne bileyim i�te ko�turarak ate� ediyorduk... Kalk�p yalan m� s�yleyeyim. Askerdik `ate�` dediklerinde mecburduk ate� etmeye...` s�zleriyle cevapl�yor. Akyol yutkunarak, g�zya�lar�n� ak�tarak anlat�yor vah�eti... Zamanla �ld�rmelerin son buldu�unu ve s�rg�nlerin ba�lad���n� s�yl�yor. Kaynak: Milliyet

"Kara Vagon-38 Dersim Sürgünleri" adl� belgeselde o dönemde Dersim harekat�na kat�lan askerler konu�tu. �ki askerin anlatt�klar� insan�n kan�n� donduracak cinsten...
Ba�bakan Recep Tayyip Erdo�an'�n 1937-1938 y�l�nda Dersim'de meydana gelen olaylar için "katliam" ifadesini kullanmas�ndan sonra o günlere ait belgeler de gün yüzüne ç�kmaya ba�lad�.
Buna benzer bir aç�klamay� daha önce de �hsan Sabri Ça�layangil yapm��t�, ma�aralara kaçan insanlar d��ar� ç�karmak için zehirli gaz bombalar�n� at�klar�n� söylüyordu.
O dönem Dersim harekat�nda yer alan emekli generallerden Muhsin Batur ise "An�lar ve Görü�ler" adl� kitab�nda katliam� do�rularcas�na "okuyucular�mdan özür diliyor ve ya�ant�m�n bu bölümünü anlatmaktan kaç�n�yorum" diyecekti.
Son olarak "Kara Vagon-38 Dersim Sürgünleri" adl� belgeselde o dönemde Dersim harekat�na kat�lan askerler konu�tu. �ki askerin anlatt�klar� insan�n kan�n� donduracak cinsten.
HAREKATA KATILAN �K� ASKER KONU�TU
Ve �imdi Dersim'de isyan�n var olup olmad���, katliam ya�and� m� tart��malar�n�n oda��nda yönetmen Özgür F�nd�k "Kara Vagon-38 Dersim Sürgünleri" adl� belgeselle kar��m�za ç�k�yor. 5 May�s'ta Bilgi Üniversitesi'nde galas� yap�lacak olan belgeselde Dersim katliam�nda sürgüne gidenler, gittikleri yerlerden ac� ve gözya�lar�yla "ya�an�lanlar�" ve "sürgünleri" anlat�yor.
Belgeselin en önemli yan� ise o dönemde Dersim'deki harekata kat�lm�� orduda görevli iki askerin anlat�m�. Askerlerden birinin ad� Haydar Dede.Belgesele konu�an Hayder Dede anlat�yor:
"Bir alay komutan�m�z geldi, Konya'dan. Dedi ki; 'Arkada�lar, vatanda�lar dünyada dört hain vard�r' dedi. 'Biliyor musunuz?' Biz nereden bilelim dört haini. 'bak' dedi. 'Biri fani (veya vali), biri kurt, biri domuz, biri de Kürt' dedi. Bu dördünü de ayn� anda söyledi.""Adamlar� vurduk, vurdular. �imdi �öyle kol kola takt�lar. �öyle kol kola takt�lar be� yüz, alt yüz ki�iyi a��r makineli tüfeklerle �öyle öldürdüler. Harçik �rma��na koydular, �rmak k�pk�rm�z� akt�. Yan�z bir kad�n kendisini suya att�, kaçt� kurtuldu."
Yine Haydar Dede adl� asker anlat�yor: "Bomba at�p içeri girdiler. Yetmi� üç ki�iyi içerden ç�kard�lar, yedisi erkekmi�. Gerisi kad�n ve çocuk."
Belgesele konu�an askerler birisi de Eskeri Akyol. Dersim olaylar�n�n ya�and��� dönem 2. Tabur 9. Bölük'te askerlik yapan 101 ya��ndaki Eskeri Akyol, ya�an�lanlar� vah�et olarak nitelendiriyor begeselde...
74 y�l sonra konu�an Akyol, Dersim'e Diyarbak�r'dan 7 gün 7 gece yürüyerek gittiklerini söylüyor: "Gittikten sonra bizi Ali Bo�az�'na verdiler. Gitti�imizde askerler evleri yak�yordu. Ula�t�klar� tüm evleri yak�yorlard�..."
Katliamdan kurtulabilenlerin ma�aralara sakland�klar�n�, kimisinin ise Munzur nehrini a�arak �ngilizlere ve Ruslara s���nd�klar�n� anlat�yor Akyol...
"ÜZERLER�NE GAZYA�I DÖKÜP YAKIYORLARDI"
Ma�aralara girmekten korkuyorlarm�� askerler, ama "girin" talimat� üzerine askerler ma�aralar� ate�e veriyor; bu k�sm� Akyol �u sözlerle anlat�yor: "Bombalar� atmak zorundayd�k ma�aralara. Sonra gidip bakt���m�zda öyle ço�u ya�l� benim gibi. Getirip üst üste y���yordu askerler ve üzerlerine gazya�� döküp ate�liyorlard�... Öyle canl� canl�..."
Eskeri Akyol anlat�yor yine: "Çok öldürüldüler! Askerlerden de, ahaliden de çok insan öldürüldü. Yukar� Kutu deresinde ceset kokusundan durulam�yordu. �nsanlar� öldürüp atm�lard�.Öylesine felaket görülmemi�tir. Askerler Allah'�n merine kar�� geliyorlard� ha..."
Askeri Akyol, röportaj� yapan muhabirin "Tahminen kaç ki�i öldürdünüz?" sorusuna, "Valla ne bileyim i�te ko�turarak ate� ediyorduk... Kalk�p yalan m� söyleyeyim. Askerdik 'ate�' dediklerinde mecburduk ate� etmeye..." sözleriyle cevapl�yor.
Akyol yutkunarak, gözya�lar�n� ak�tarak anlat�yor vah�eti... Zamanla öldürmelerin son buldu�unu ve sürgünlerin ba�lad���n� söylüyor.
(Kaynak: Milliyet